Verlede week was ek weer eens bevoorreg om in die meesterlike menswees van Dr Bruce Copley te deel. Soms wens ek dat ek elke mens wat daarna streef om balans in die lewe te kry met Copley in aanraking te bring. Jy sien, hierdie man het die kuns van outentieke lewe bemeester. As meesterlike musikant en opleier marsjeer hy op sy eie tromslag. En wat ‘n tromslag is dit nie.
Copley is een van daardie meesters wat met die metafoor van ‘n waterpyp as musiekinstrument vir onderwysers wys dat ons geroepe is om die buitengewone uit die algemene te haal. Ons moet weer leer om potensiaal te ontsluit, in onsself en andere. En vir elkeen van ons is dit maklik. Die belangrikste is dat ons weer die eenvoudige dinge in die lewe leer waardeer. En dit geld nie alleen vir almal wat opleiding gee nie, maar almal wat op hierdie aarde leef.
Een van die dinge wat my sal bybly het gebeur kort na Copley se vier dae lange opleidingsessie in Bloemfontein. Dis Vrydagaand. Hy het dag en aand vir die hele week passievol klasgegee, maar op my uitnodiging kom kuier hy by ons aan huis. Terwyl hy deur ons erf stap ervaar ek waar hy sy energie vandaan put. Hy stop en blaas donsies uit klein blommetjies waarby ek elke dag verbystap sonder om hulle te sien. Hy en sy sielsgenoot Barbara Kennedy raak liries oor ‘n Vrystaatse sonsondergang wat ek elke dag as vanselfsprekend ervaar. Dan leer hy ons om ‘n vuur op die antieke manier te maak. Ons draai stokkies met ‘n Boesmansboog, en wanneer die lekker rookreuk die lug intrek vertel hy ons van die krag van vuur, die wonder van die natuur se elemente en die verwantskap tussen vuur en passie.
Die aand kruip nagwaarts en Bruce en Barbara leer my en vriende se kinders die ritme van dromspeel. Die hartslag van die lewe. Ek bewonder die geduld van iemand wat ‘n volle week intensief kursus aangebied het, en nou met die vrede wat alle verstand te bowe gaan sy passie met ons almal deel. Weer leer ek dat mense wat vonkel in wat hulle doen altyd die vonk van passie kan laat brand, dat hulle ligdraers is, dat hulle ‘n verskil maak. Maar meer nog, dat dit vir hulle nie gaan oor die jaagtog na produktiwiteit en produksie nie.
Eerder oor die slakkepas van waardering en dankbaarheid.
En dis wanneer hulle laataand wegry dat ek hartseer is oor die feit dat ek so dikwels vergeet dat die lewe ‘n geskenk is om stadig oop te maak, om te geniet, om te waardeer. Dit kos niks om donsies te blaas en prentjies in die sonsondergangwolke te sien nie. Net oop oë, ‘n oop gemoed, en die wete dat ons omring word deur wonderwerke.
Elke liewe oomblik.
Tuesday, April 03, 2012
Mimi se oomblik van roem
Haar naam was Mimi. Toe ek die eerste keer in die hotel plek soek om te gaan sit was haar vriendelike glimlag die eerste wat my opgeval het. Die tweede oggend het sy my dadelik herken en na dieselfde tafel as die vorige dag verwys.
Ek was bevoorreg genoeg om ‘n opleidingsessie in Mauritius te mede-fassiliteer. Een van die ander fassiliteerders was Jennifer Ferguson wat met liedjies soos Master Jack en Bay of Bombay treffers gehad het. En iewers het Mimi uitgevind dat Jannifer ‘n sangeres was. Sy was dadelik in ekstase. “Oh, you must sing for me, then I will sing for you.” Nou Jennifer het ‘n hart van goud en kort nadat ons van die tafel opgestaan het sing neem sy Mimi se hande, kyk haar in die oë en sing saggies vir haar. Mimi was in vervoering. Sy het belowe om vir Jennifer ook te sing.
Intussen het ons voortgegaan met programvoorbereiding. Met die laaste oudisies besef ek dat Mimi dit sal waardeer om Jennifer te hoor sing. Ek het toestemming gevra en afgesit na die eetsaal. Mimi was besig met die dinge waarmee kelners hulle maar besig hou. Tafels regpak, skottelgoed en eetgerei uitsorteer. “Come, Jennifer is going to sing,” het ek genooi. Haar gesig het opgehelder.
En toe kom sit Mimi in die aanbiedingslokaal. ‘n Gehoor van een. En Jennifer sing uit die hart uit, soos wat net Jennifer kan. Mimi was in ekstase. “You sing from inside. You don’t sing with your voice, you sing with your heart.” En Jennifer het nie Mmmi se belofte vergeet nie. “And now you must sing for me.” Jy sien, soms verstaan mens dat die grootste geskenk wat mens vir iemand kan gee om vir hulle die kans te gee om iets uit hulle hart te gee. Mimi het gou ‘n liedjie op ‘n stukkie papier neergeskryf. Sonder begeleiding het sy losgetrek en begin sing. Vir ‘n oomblik was sy nie meer kelnerin nie. Sy was Mimmi die sangeres, haar gesig was vol vrede en vreugde.
Soos ‘n engel.
Toe Mimi klaar gesing het omhels Jennifer haar. Dis een van daardie oomblikke wat ‘n mens nie kan beskryf nie. Twee mense wat hulle gawes deel en as geskenke vir mekaar gee.
Ek ek staan en toekyk, wetende dat ek bloot deur dit alles waar te neem dalk die grootste geskenk ontvang het.
Die geskenk van Mimi se gesig toe sy vir ‘n paar sekondes wêreldberoemd was.
Ek was bevoorreg genoeg om ‘n opleidingsessie in Mauritius te mede-fassiliteer. Een van die ander fassiliteerders was Jennifer Ferguson wat met liedjies soos Master Jack en Bay of Bombay treffers gehad het. En iewers het Mimi uitgevind dat Jannifer ‘n sangeres was. Sy was dadelik in ekstase. “Oh, you must sing for me, then I will sing for you.” Nou Jennifer het ‘n hart van goud en kort nadat ons van die tafel opgestaan het sing neem sy Mimi se hande, kyk haar in die oë en sing saggies vir haar. Mimi was in vervoering. Sy het belowe om vir Jennifer ook te sing.
Intussen het ons voortgegaan met programvoorbereiding. Met die laaste oudisies besef ek dat Mimi dit sal waardeer om Jennifer te hoor sing. Ek het toestemming gevra en afgesit na die eetsaal. Mimi was besig met die dinge waarmee kelners hulle maar besig hou. Tafels regpak, skottelgoed en eetgerei uitsorteer. “Come, Jennifer is going to sing,” het ek genooi. Haar gesig het opgehelder.
En toe kom sit Mimi in die aanbiedingslokaal. ‘n Gehoor van een. En Jennifer sing uit die hart uit, soos wat net Jennifer kan. Mimi was in ekstase. “You sing from inside. You don’t sing with your voice, you sing with your heart.” En Jennifer het nie Mmmi se belofte vergeet nie. “And now you must sing for me.” Jy sien, soms verstaan mens dat die grootste geskenk wat mens vir iemand kan gee om vir hulle die kans te gee om iets uit hulle hart te gee. Mimi het gou ‘n liedjie op ‘n stukkie papier neergeskryf. Sonder begeleiding het sy losgetrek en begin sing. Vir ‘n oomblik was sy nie meer kelnerin nie. Sy was Mimmi die sangeres, haar gesig was vol vrede en vreugde.
Soos ‘n engel.
Toe Mimi klaar gesing het omhels Jennifer haar. Dis een van daardie oomblikke wat ‘n mens nie kan beskryf nie. Twee mense wat hulle gawes deel en as geskenke vir mekaar gee.
Ek ek staan en toekyk, wetende dat ek bloot deur dit alles waar te neem dalk die grootste geskenk ontvang het.
Die geskenk van Mimi se gesig toe sy vir ‘n paar sekondes wêreldberoemd was.
Die vrugbare grond van dankbaarheid
Daar is soveel woorde daarvoor. Ingesteldheid, houding, lewensuitkyk. Mens kan voortgaan met ‘n reeks sinonieme. Maar dit is die kern van ons geluk hier op aarde. Hoe mens die lewe en dit wat met jou gebeur interpreteer, waardeer, en dan jou storie maak.
Uiteindelik kom dit neer op storie. Daar is dinge wat gebeur, en dan is daar die stories wat ons onsself vertel oor hierdie dinge. Baie mense verkies die rol van slagoffer, en hulle hele storie gaan dan oor swaarkry en hoe die omstandighede teen hulle draai. Dan is daar die ander groep. Die groep wat ten spyte van teleurstelling en terugslae altyd weer probeer. Soms nogal met ‘n glimlag op die gesig, en determinasie in die oë. Hulle stories is stories van hoop, oorwinning en dankbaarheid.
Tog spandeer ons baie min tyd om aan ons stories te werk. Mens is so besig met die dringende dinge van elke dag dat mens skoon van die belangrike dinge vergeet. En nee, die belangrike dinge is nie moeilik nie. Dit is soms so eenvoudig soos om ‘n paar minute te stop en te dink oor die dinge waarvoor jy regtig dankbaar is. Mens kan selfs jou eie dankbaarheidsjoernaal begin en elke oggend aan vyf dinge dink waarvoor jy dankbaar is.
Die wêreld sal vir jou vertel wat jy nodig het, hoekom jy moet kompeteer, en hoe dringend dit is om die volgende leer na sukses te begin klim. Maar mense wat met ‘n dankbare ingesteldheid as karakter in hulle eie lewensverhaal beweeg het soveel meer rykdom as wat die wêreld jou kan bied. Jy sien, soos ons almal reeds weet is geluk nie iets wat buite ons lê nie, dit is nie iets wat ons kan koop of najaag nie.
Dis reeds geplant binne in ons. Die saadjie van geluk.
Wat rustig wag op die vrugbare grond van dankbaarheid!
Terwyl jy hier lees, voordat jy verder blaai of na nog ‘n artikel kyk. Stop. Dink aan vyf dinge waarvoor jy vandag dankbaar kan wees. Glimlag terwyl jy dink. Bel selfs iemand as jy dit vir hulle wil vertel.
Voel hoe die saad ontkiem.
En hoe jou storie al mooier word.
Uiteindelik kom dit neer op storie. Daar is dinge wat gebeur, en dan is daar die stories wat ons onsself vertel oor hierdie dinge. Baie mense verkies die rol van slagoffer, en hulle hele storie gaan dan oor swaarkry en hoe die omstandighede teen hulle draai. Dan is daar die ander groep. Die groep wat ten spyte van teleurstelling en terugslae altyd weer probeer. Soms nogal met ‘n glimlag op die gesig, en determinasie in die oë. Hulle stories is stories van hoop, oorwinning en dankbaarheid.
Tog spandeer ons baie min tyd om aan ons stories te werk. Mens is so besig met die dringende dinge van elke dag dat mens skoon van die belangrike dinge vergeet. En nee, die belangrike dinge is nie moeilik nie. Dit is soms so eenvoudig soos om ‘n paar minute te stop en te dink oor die dinge waarvoor jy regtig dankbaar is. Mens kan selfs jou eie dankbaarheidsjoernaal begin en elke oggend aan vyf dinge dink waarvoor jy dankbaar is.
Die wêreld sal vir jou vertel wat jy nodig het, hoekom jy moet kompeteer, en hoe dringend dit is om die volgende leer na sukses te begin klim. Maar mense wat met ‘n dankbare ingesteldheid as karakter in hulle eie lewensverhaal beweeg het soveel meer rykdom as wat die wêreld jou kan bied. Jy sien, soos ons almal reeds weet is geluk nie iets wat buite ons lê nie, dit is nie iets wat ons kan koop of najaag nie.
Dis reeds geplant binne in ons. Die saadjie van geluk.
Wat rustig wag op die vrugbare grond van dankbaarheid!
Terwyl jy hier lees, voordat jy verder blaai of na nog ‘n artikel kyk. Stop. Dink aan vyf dinge waarvoor jy vandag dankbaar kan wees. Glimlag terwyl jy dink. Bel selfs iemand as jy dit vir hulle wil vertel.
Voel hoe die saad ontkiem.
En hoe jou storie al mooier word.
Wense vir 'n Perdevriend
Die hele ding het met Arne se verjaardag begin. Daar was twee van die dinge wat gebeur het wat ‘n indruk op Benno gelaat het, en wat Vrydagaand gelei het tot sy unieke hantering van die dood van Tannie Lutje se geliefde perd, Jupie.
By Arné se verjaardagpartytjie het ons ‘n sirkel gevorm, vanaf die een wat haar die langste ken, tot die een wat haar die kortste rukkie ken. En elkeen moes iets van haar vertel. Iewers daardie aand het ons toe ook wense op heliumballonne geplaas en dit die lugruim ingestuur. Elkeen kon sy eie wens op die ballon skryf, en dan toekyk hoe dit die Vrystaatse aandskemer inseil.
Dit was ook daardie week dat Jupie uitgesit moes word. En teen Vrydagaand is daar baie trane. Dis toe dat Benno begin. Ons moes ‘n lekker kampvuur maak. En toe moes elkeen vertel van sy mooiste oomblik met Jupie. Benno het besluit: “Ons begin by die een wat die liefste was vir Jupie, dis Anienie, dan ekke, dan mamma, en dan jy pappa.” Nou ek weet nie waarom ek laaste in die ry was nie, maar so het ons elkeen ons storie vertel. Vir Benno was dit egter nie die einde nie. Nou moes elkeen ‘n wens vir Jupie op ‘n stuk papier neerskryf. Hy het die wense voorgelees en toe met groot seremonie in die vuur gegooi: “sodat die boodskappe na Jupie by Liewe Jesus kon gaan.”
Die waarde van die seremonie het nie verbygegaan nie. Wat begin het as ‘n tranedal was nou besig om te ontaard in ‘n huldeblykseremonie. Ek weet nie van een perd wat se lof al so besing is nie, teen die einde van die aand toe daar nog net as op die vuur is, gesels almal nog oor Jupie. Jupie wat net te oud geword het. Jupie wie se tande uitgeslyt het, en sy lyf begin uitteer het. Jupie wat ‘n legende op die plaas was.
Sien, vandat die kinders gebore was, was Jupie daar. Daar was dikwels die aandra van appels na Jupie, die rondgelei word, en die roskam van sy palimino vel. Jupie wat as jong perd vir tannie Lut op die skou laat ry het, en as ou perd ter aanskoue van ons almal die kinders geduldig karwei het.
En soos wat mens luister na die kinders se herinneringe, terwyl die wense vir Jupie in die lug invaar, besef mens dat kosbare herinneringe ‘n wonderlike geskenk is.
En dit is die geskenk waarmee Jupie ons gelaat het!
Ons glo hy galop nou op groot groen grasvelde.
Tot wedersiens ou Perdevriend.
Die kinders mis jou.
By Arné se verjaardagpartytjie het ons ‘n sirkel gevorm, vanaf die een wat haar die langste ken, tot die een wat haar die kortste rukkie ken. En elkeen moes iets van haar vertel. Iewers daardie aand het ons toe ook wense op heliumballonne geplaas en dit die lugruim ingestuur. Elkeen kon sy eie wens op die ballon skryf, en dan toekyk hoe dit die Vrystaatse aandskemer inseil.
Dit was ook daardie week dat Jupie uitgesit moes word. En teen Vrydagaand is daar baie trane. Dis toe dat Benno begin. Ons moes ‘n lekker kampvuur maak. En toe moes elkeen vertel van sy mooiste oomblik met Jupie. Benno het besluit: “Ons begin by die een wat die liefste was vir Jupie, dis Anienie, dan ekke, dan mamma, en dan jy pappa.” Nou ek weet nie waarom ek laaste in die ry was nie, maar so het ons elkeen ons storie vertel. Vir Benno was dit egter nie die einde nie. Nou moes elkeen ‘n wens vir Jupie op ‘n stuk papier neerskryf. Hy het die wense voorgelees en toe met groot seremonie in die vuur gegooi: “sodat die boodskappe na Jupie by Liewe Jesus kon gaan.”
Die waarde van die seremonie het nie verbygegaan nie. Wat begin het as ‘n tranedal was nou besig om te ontaard in ‘n huldeblykseremonie. Ek weet nie van een perd wat se lof al so besing is nie, teen die einde van die aand toe daar nog net as op die vuur is, gesels almal nog oor Jupie. Jupie wat net te oud geword het. Jupie wie se tande uitgeslyt het, en sy lyf begin uitteer het. Jupie wat ‘n legende op die plaas was.
Sien, vandat die kinders gebore was, was Jupie daar. Daar was dikwels die aandra van appels na Jupie, die rondgelei word, en die roskam van sy palimino vel. Jupie wat as jong perd vir tannie Lut op die skou laat ry het, en as ou perd ter aanskoue van ons almal die kinders geduldig karwei het.
En soos wat mens luister na die kinders se herinneringe, terwyl die wense vir Jupie in die lug invaar, besef mens dat kosbare herinneringe ‘n wonderlike geskenk is.
En dit is die geskenk waarmee Jupie ons gelaat het!
Ons glo hy galop nou op groot groen grasvelde.
Tot wedersiens ou Perdevriend.
Die kinders mis jou.
Friday, December 16, 2011
Oor filosofie en manipulasie
Sondagmiddag. Ek het geen behoefte om kruideniers te gaan koop nie. Tog, as die brood en melk op is, dan is dit op. Voorts is my skeerroom ook op, dus het ek nie veel van ‘n keuse nie. Arné en Benno ry saam. Benno het altyd ‘n strategie. Wanneer ons vertrek onderneem hy dat hy niks sal koop nie, maar wanneer ons by die winkel kom het hy oënskynlik vergeet en kyk hy ons met smekende spaniel-ogies aan. Soms vir lekkers en soms vir iets anders. Ten einde hierdie supermark-afpersing te vermy het ons ook al ‘n strategie. Arné spring vinnig uit, en ek en hy soek kwansuis parkering. Dan wag ons sommer vir mamma in die motor.
En hierdie rondte is presies dieselfde. Nadat ons geparkeer het wag ek en Benno in die Sondagmiddag somerson. So ‘n lekker luiheid hang mos Sondagmiddag oor ‘n mens. Asof jou hele liggaam weet dat daar bepaal is dat daar op die sewende dag gerus moet word. En in die Paradys was skeerroom nie eers nodig nie!
En dan kom Benno se vraag uit die bloute. “So Pappa,...” Hy aarsel effens. “Wat is die doel van mens se lewe?” Ek wens ewe skielik dat ek die ene is wat in die supermark was en nie in die spervuur nie. Wanneer Benno met so ‘n vraag kom, dan kom dit gewoonlik na deeglike oorweging sowel as met die natuurlike nuuskierigheid wat graad 3 bied. ‘n Nuuskierigheid wat nie sommer enige geblikte antwoord aanvaar nie.
Ek hink hierdie kant toe, dan daardie kant toe. Ek verpak die antwoord soos ek dit al dikwels van predikante, opleiers en sprekers gehoor het. Maar die verpakking bly tekortskiet. Uiteindelik kom dit daarop neer dat ons hier is om die wêreld ‘n beter plek te maak as wat dit was toe ons hier gebore is, om jou roeping uit te leef, jou talente te benut, jou aardse geleenthede te waardeer. Om vir ander mense iets te beteken. Soos wat ek antwoord knik Benno saam.
En dan, wanneer ek alles beantwoord het, en net dink dit was waaroor alles gegaan het, kom sy opvolgvraag: “Kan ons gougou by die speelgoedwinkel verbyry? Asseblief Pappa. Dit sal my lewe beter maak – dan leef jy so ‘n bietjie van jou doel in die lewe uit.
Nodeloos om te sê, ek het by die speelgoedwinkel verbygery. Nee, ek hoef niks te gekoop het nie, hy wou net rondkyk – jy sien, dis nie meer so lank voor Kersfees nie. En Benno wou net gaan sien wat alles beskikbaar is.
Soms is filosofie ‘n bedekte vorm van manipulasie.
En soms is dit goed om ‘n kort tydjie van ‘n lui Sondagmiddag met jou seuntjie in ‘n Speelgoedwinkel rond te stap.
Beginselvaste Besemmakers
Dit was Anienie wat voorgestel het dat ek hierdie stukkie oor Siobhan skryf. Anienie, my eie dogtertjie wat haar pad tussen maatjie-kwessies deur probeer vind met al die meisie-politiek wat graad ses kenmerk. Meisie-politiek wat Siobhan met ‘n stil bravade trotseer, ten spyte van die klomp wat haar waarskynlik vermy as gevolg van haar groter bou, haar huislike omstandighede na haar ouers se egskeiding en haar doelgerigte vasbeslotenheid om haar eie pad deur die woud van sosiale slagstrikke oop te vee.
Sien, Siobhan is nie een van daardie buierige maatjies wat jou elke dan en wan, sonder rede, in die steek laat of in die rug steek nie. Haar ja is ja, en haar nee is nee. En nee, sy veg nie vir punte by die gewildste kinders of onderwysers nie. Sy maak haar keuses en staan daarby. Soms dalk nie reg nie, maar wel dapper. Siobhan het lankal reeds besef of besluit dat sy nie op die Leerderraad gaan wees nie, hoewel sy na my mening een van die beste leierskapskwaliteite het wat daar kan wees. Self-leierskap. Verstaan mooi, sy is nie ‘n rebel nie, sy is nie jammerlik oor haarself nie, maar sy het vaste selfgekose beginsels waarvolgens sy haar besluite neem.
So nou en dan, as sy kom kuier, vertel sy my van hulle motor wat gebreek het, en hoe hulle laatnag daarmee gesukkel het. Sy en haar ma. Sy het al vertel van hulle moeilike trek na ‘n ander huis met niemand om te help pak en dra nie. En tog, haar vertellinge is nie beswarend nie. Elke keer vertel sy dit met die opgewondenheid van ‘n avonturier. Dit was net nog uitdagings in ‘n doringpad waaroor sy soms dans, soms trippel, en verseker ook soms val.
Dit is wanneer Siobhan kom kuier dat ons weet daar gaan nie bakleiery tussen Anien en Benno wees nie. Dit gebeur so dikwels wanneer beide maatjies kry. Dan word dit mos ‘n oorlog van seuns en dogters. Maar nie met Siobhan nie. Sy het lankal besluit dat kinderbakleiery onnodig is, en deur bloot die gevegte te vermy en die seuns se aanslag te ignoreer, leer sy hulle die ou beginsels van “sticks and stones may break my bones, but I will not allow words to hurt me.” Dit is Siobhan wat nie aarsel om vir ek of Arné met takies in die huis te help nie. En dit is Siobhan wat my kinders herinner dat dit ‘n wonderlike voorreg is om iemand te hê wat jou met jou huiswerk kan help.
In ‘n wêreld waar skoolsukses dikwels aan akademiese prestasie of gewildheid gemeet word is dit Siobhan wat, ten spyte van die feit dat sy haar nie aan daardie maatstawwe steur nie vir my kinders ‘n voorbeeld stel waarvoor sy dalk nie erkenning kry nie. Dalk wel, ek weet nie, ek ken haar nie so goed nie.
Tog, ek salueer haar, en ek gun haar ‘n besem om die dorings van die lewenspad mee weg te vee. Maar ek weet, as sy nie een kry nie, sal sy waarskynlik een maak met die takke en stokke tot haar beskikking.
En ek hoop sy leer my kinders ook van die krag van besemmakers eerder as die passiwiteit van hulle wat wag vir besems, of die skynpopulariteit van hulle vir wie die besems geredelik toeval.
Jy sien, ons gaan besemmakers al meer nodig kry.
Beginselvaste besemmakers.
Mense wat vir ons land ‘n nuwe pad na ‘n nuwe visie kan oopvee.
'n Nuwe Muilband vir die media?
Ek sal nooit vergeet hoe die lig eensklaps vir my opgegaan het nie. Ek was pas klaar met skool – en ja, een van die Boetman-generasie wat my militêre diensplig moes gaan doen. Ek het leer dril, pantserkarre bestuur, patserkarre beman en om ‘n groep pantserkarre te beheer. Daar was bedreigings op die grense en ek sou as dapper agtienjarige my familie, volk en vaderland gaan verdedig.
En toe, geleidelik begin dinge deursypel. Eers was daar die Vrye Weekblad koerant. In die Vrye Weekblad het ek week na week verneem van onbekende werklikhede wat binne my land plaasgevind het. Op regeringsvlak is baie van die dinge ontken. Tog, soos die tyd verbygegaan het, het sangers soos Johannes Kerkorrel en andere ons studente aangegryp met hulle “radikale” uitdaging van die destydse Nasionale Party regering.
Hoewel die gesprekke om die kaggelvure, kampvure en studentekuiervure al meer liberaal geraak het, was die eerste tekens van die regering se valse voorwendsels seker die duidelikste toe die pers gemuilband is. Daar was die keer toe PW Botha die SAUK geskakel het om ‘n insetsel uit die nuus te kry. Al meer koerante het leë spasies vertoon waar artikels moes wees. Dit was die draaipunt van ons land na ‘n nuwe demokrasie. Jy sien, toe was dit duidelik vir almal dat die regering met verkeerde dinge besig was! Waarom iets wegsteek?
En so het die nuwe demokrasie gelei tot nuwe geleenthede, nuwe wonderlike verhale en nuwe leiers. Ongelukkig ook vir nuwe korruptes, nuwe skarminkels, nuwe tenderpreneurs en nuwe soustreinpassassiers, maar die ergste – nuwe magsbeheptes met duister agendas.
En weer was Suid-Afrikaanse burgers geskok oor wat werklik besig was om te gebeur. Weer was die bewyse onomstootlik: Wanneer ‘n regering die media begin muilband is dit nie meer in die beste belang van landsburgers of demokrasie nie.
Vir jare het alle Suid-Afrikaners oor alle kleurgrense heen geveg teen die euwels van onderdrukking. Om die media te muilband is diefstal van ons reg om vry te wees. Geen Suid-Afrikaner kan dit toelaat nie. Die ANC se besluitneming oor mediavryheid is ‘n skrikwekkende herinnering aan ‘n tyd wat nooit moes gewees het nie. ‘n Tyd van leuns en verborge dade.
Ons is dit aan ons kinders en hulle kinders verskuldig dat hierdie wonderlike land aan die Suidpunt van Afrika nie deur magsbeheptes in trurat geplaas word nie.
Ons kan dit net nie bekostig nie!
Oor stories en afdraaipaadjies
Toe ons die eerste keer by Nieu Bethesda indraai is dit reeds laat skemer. ‘n Sagte motreën ritsel teen die motorruite vas en ons het pas die langer grondpad van Middelburg se kant af uitgery met weerligstrale wat in die verte kortstraalklief.
Met die eerste opslag vat Nieu Bethesda my gedagtewêreld terug na Clarens van jare gelede. Stofstrate, straatbrakke en mak katte dwing jou eenvoudig om stadiger te beweeg. En hoe nodig het ons dit nie om net so nou en dan in stofstrate tot stilstand te kom na die teergeraas van ‘n jaar se Rotteresies nie. In Nieu Bethesda is daar geen straatligte nie, maar ons gesin stap nadat die donker sy kombers oor die dorpie getrek het in die kwartmaanlig deur donker strate.
Benno groet iemand wat in die donker staan en rose natlei, en ons begin met Oom Louw gesels. Oom Louw gaan pluk ‘n roos uit sy tuin om vir ons te wys dat alle rose nie deesdae massaproduksie rose is nie. “Ruik gerus, hierdie rose ruik nog na rose.” En inderdaad is daar die kenmerkende reuk van die rose van my kinderdae. Vir die tweede keer in twee weke kom ek weer onder die indruk van die wonderkrag wat reuk het om mens na jou kinderdae te verplaas.
Die kinders is heeltemal tevrede om skermloos in die huisie te oornag. En die volgende oggend, na ‘n huisstoepontbyt by een van die ontbythuise besoek ons die Uilehuis. Die toeriste-aantreklikheid waarvoor Nieu Bethesda bekend geword het. Vir die kinders is die lekkerste egter om op ‘n fossieltoer en fossieluitwysings-ekspidisie te gaan. Die “tannie” wat hulle rondwys demonstreer met waterbottel in die hand hoe fossiele uigeken kan word, en te vinnig kom ons besoek tot ‘n einde. Hoewel die tyd gaan stilstaan het, het die tyd ook gevlieg. Ons wou nog donkiekar ry, ‘n paar ander draaie stap, en ja, net nog bietjie langer op die sendingstasie van stilword vertoef, maar ek moet daardie aand in Port Elizabeth wees. Tog, daar was die hartsbelofte van ons sal weer kom. Maar selfs ek het nie geweet hoe vinnig dit sou wees, en watter ongelooflike kersfees-ervaring ons tweede besoek sou meebring nie. Daaroor sal ek volgende keer meer vertel.
Intussen het my gedagtes gaan stilstaan by die Clarens van my kindertyd. Die kunstenaar wat in die grot gebly het, die stofstrate en straatkafee. Êrens het daardie Clarens plek gemaak vir die nuwe Clarens, ‘n wonderlike toerisme aantreklikheid, ‘n idilliese parkeerplek vir die gejaagde reisiger, maar tog, wat ons dalk vergeet, ‘n dorpie wat sy karakter deur jare ontwikkel het. ‘n Plek vol karakter en karakters. ‘n Plek vol stories wat, ek hoop, nooit sal verlore gaan nie. Jy sien, dis stories wat kersgeskenke is op ons lewensreis, dis stories wat karakter en karakters vorm, en dis stories wat maak dat toeriste terugkeer om meer te ontvang. Jy sien, stories ruik soos rose. Stories gee nie voor nie. Stories vat ons terug na die voetspore van ons kinderdae.
As jy hierdie vakansie reis, maak nie saak waarheen nie – sorg dat jy nie die stories van die plekke waar jy reis mis nie. Jou werklike rus lê nie in die reis nie. Dit lê in die stories wat jy optel en in jou sakkie van herinneringe plaas.
Laat die malles maar by die stories verbyjaag na hulle bestemming.
Dis die wat die stories vind wat weet dat elke afdraaipaadjie ook ‘n bestemming is.
Met die eerste opslag vat Nieu Bethesda my gedagtewêreld terug na Clarens van jare gelede. Stofstrate, straatbrakke en mak katte dwing jou eenvoudig om stadiger te beweeg. En hoe nodig het ons dit nie om net so nou en dan in stofstrate tot stilstand te kom na die teergeraas van ‘n jaar se Rotteresies nie. In Nieu Bethesda is daar geen straatligte nie, maar ons gesin stap nadat die donker sy kombers oor die dorpie getrek het in die kwartmaanlig deur donker strate.
Benno groet iemand wat in die donker staan en rose natlei, en ons begin met Oom Louw gesels. Oom Louw gaan pluk ‘n roos uit sy tuin om vir ons te wys dat alle rose nie deesdae massaproduksie rose is nie. “Ruik gerus, hierdie rose ruik nog na rose.” En inderdaad is daar die kenmerkende reuk van die rose van my kinderdae. Vir die tweede keer in twee weke kom ek weer onder die indruk van die wonderkrag wat reuk het om mens na jou kinderdae te verplaas.
Die kinders is heeltemal tevrede om skermloos in die huisie te oornag. En die volgende oggend, na ‘n huisstoepontbyt by een van die ontbythuise besoek ons die Uilehuis. Die toeriste-aantreklikheid waarvoor Nieu Bethesda bekend geword het. Vir die kinders is die lekkerste egter om op ‘n fossieltoer en fossieluitwysings-ekspidisie te gaan. Die “tannie” wat hulle rondwys demonstreer met waterbottel in die hand hoe fossiele uigeken kan word, en te vinnig kom ons besoek tot ‘n einde. Hoewel die tyd gaan stilstaan het, het die tyd ook gevlieg. Ons wou nog donkiekar ry, ‘n paar ander draaie stap, en ja, net nog bietjie langer op die sendingstasie van stilword vertoef, maar ek moet daardie aand in Port Elizabeth wees. Tog, daar was die hartsbelofte van ons sal weer kom. Maar selfs ek het nie geweet hoe vinnig dit sou wees, en watter ongelooflike kersfees-ervaring ons tweede besoek sou meebring nie. Daaroor sal ek volgende keer meer vertel.
Intussen het my gedagtes gaan stilstaan by die Clarens van my kindertyd. Die kunstenaar wat in die grot gebly het, die stofstrate en straatkafee. Êrens het daardie Clarens plek gemaak vir die nuwe Clarens, ‘n wonderlike toerisme aantreklikheid, ‘n idilliese parkeerplek vir die gejaagde reisiger, maar tog, wat ons dalk vergeet, ‘n dorpie wat sy karakter deur jare ontwikkel het. ‘n Plek vol karakter en karakters. ‘n Plek vol stories wat, ek hoop, nooit sal verlore gaan nie. Jy sien, dis stories wat kersgeskenke is op ons lewensreis, dis stories wat karakter en karakters vorm, en dis stories wat maak dat toeriste terugkeer om meer te ontvang. Jy sien, stories ruik soos rose. Stories gee nie voor nie. Stories vat ons terug na die voetspore van ons kinderdae.
As jy hierdie vakansie reis, maak nie saak waarheen nie – sorg dat jy nie die stories van die plekke waar jy reis mis nie. Jou werklike rus lê nie in die reis nie. Dit lê in die stories wat jy optel en in jou sakkie van herinneringe plaas.
Laat die malles maar by die stories verbyjaag na hulle bestemming.
Dis die wat die stories vind wat weet dat elke afdraaipaadjie ook ‘n bestemming is.
Friday, October 28, 2011
Die langer dae is oppad!
Die jaar het gedraai. Ja, die dae gaan nou weer langer word en hopelik sal die koue ook geleidelik wyk. Ek het geen probleem met die winter nie, dis net dat die kort dae soms vir die kinders te veel raak. Daar is nie genoeg dagligtyd om van hulle energie ontstlae te raak nie, en dan wil hulle dit in die aande uitbaklei.
Die natuur het my deksels vinnig ‘n streep getrek. Net die ander dag was ek die stout kind met wie geraas is omdat ek nie my broers en susters in vrede kan laat nie. Nou is ek die pa wat die raaswerk doen. En dit het te vinnig gebeur.
Ek is doodseker my ouers sit in die hemel en giggel oor my frustrasies. En ja, hulle het dit sien kom. Ek dink nie my pa het ooit bedoel om ons te vervloek nie, maar ek onthou nog baie goed hoe hy eendag, duidelik uiters gefrustreerd met die toestand van die motor na ‘n aand by die inry, vir ons sê: “Mag julle kinders eendag tjips en vetterige goed in julle motors eet, sodat julle kan voel hoe dit voel.” Wel, ek voel deesdae hoe dit voel. En pa se woorde spook elke dag. Veral as ons die lang pad vat. Dis ook nie asof ek ondersteuning kry nie. Arné beskou reis as vervoer. Jy ry ver, en die kinders moet ge-voer word. Dus is ek die defeated minority, soos Julius Malema dit sou stel.
Nou, synde in die minderheid, en synde oorwonne, ly ek maar die laaste tyd in stilte. Tog, ek glo die lente gaan alles verander. Ek glo al die afgelope ses jaar so, en miskien is ek besig om glo en hoop te verwar. Nou moet ek sê ek het al ‘n bietjie vrede oor die motor, maar die kinders se winteraand gestry en bakleiery kan ek nog nie verwerk nie. Nie oor enige ander rede as die feit dat hulle oor totale sinnelose, nietige en irrelevante dinge baklei nie. Benno sal sommer uit die blote vir Anienie sê dat sy lui is, of dat sy een van sy albasters gesteel het. Dan word die ouer-as-prokureur ingeroep, en minute later is mens besig met een of ander veldslag wat nooit eers deel van jou eie oorlog moes wees nie.
Teen die einde van die aand is die prokureur die skuldige en die kinders het vrede met mekaar gevind. Hulle is immers nou in dieselfde span – die span wat die badkamervloer in ‘n swembad omvorm en die nie-lineêre verstrooiing van klere rondom die wasgoedmandjie met die grootste grasie vervolmaak.
Teen die einde van badtyd het ek gewoonlik al meer dreigemente uitgedeel as wat Bush vir Hussein uitgedeel het, en slaan ek pap op die bed neer. Dan kyk ek na die horlosie en sien dis nou eers 7 uur.
Die aand gaan begin.
Ek kan nie wag vir die lente, die somer, die warmte, en ja, meer as alles, die langer dae nie!
Die Paashaas, Kersvader en Jesus
Na ‘n paar weke van aktiewe rondhardloop is diehele gesin ‘n paar aande gelede vroeg in die bed. Benno gesels nog salig oor die vakansie, Anienie lees boek, en mens dink net dat alles vir ‘n keer rustig is. En dit is net toe die bootjie na droomland vertrek dat iets my en Arné gelyk laat regop sit.
Iemand huil.
Benno.
Dis nie een van daardie harde maagpynhuile nie. Hy snik saggies maar deurdringend. Ons wil dadelik weet wat fout is.
“Dis Jesus…”
Nou is ons albei meer wakker.
“Wat van Jesus?” vra Arné.
“Ek weet nie of Jesus regtig is nie.” Nou as ons nog nie helder wakker is nie, dan is dit die woorde wat mens dadelik wakker skud.
“Julle sien, Kersvader is nie regtig nie, die Tandmuis is nie regtig nie, en die Paashaas is nie regtig nie. Julle het vir my gesê hulle bestaan en bring vir my goeters. Nou weet ek hulle was nooit regtig nie. Dit was julle wat al die persente gebring het. Hoe moet ek nou weet of Liewe Jesus regtig is?” Hy snik steeds kliphard. “En hoe weet ek of Adam en Eva nie gejok het oor God nie? Hoe weet ek hulle was regtig?”
Nou teen hierdie tyd het Anienie haar boeke neergesit en staan sy bedremmeld, bedroë en bekommerd nader. Bedremmeld oor sy amper aan die slaap was, bedroë omdat die vrae haar ook onkant gevang het, en bekommerd oor haar broer se skielike gebrek aan geloof.
Dis in tye soos hierdie dat ek dankbaar is vir Arné. Terwyl ek dadelik skuldig voel oor waar ek as ouer die pad so byster geraak het, sit sy saggies haar hande om die kinders se skouers. Sy verduidelik met deernis en liefde. Benno raak geleidelik rustiger. Vrede daal oor sy gesiggie neer. Wie weet waaraan hy alles gedink het – die hemel wat dalk nie bestaan nie, - en waar sal die dooie oupa’s dan wees, die gebede vir die armes en siekes wat op dooie ore sou val, al hierdie dinge wat dalk so verskriklik waardeloos sou wees as Jesus nie bestaan nie.
Toe Benno uiteindelik met vrede op sy gesiggie aan die slaap raak, kan ek lank nie slaap nie. Ek dink oor al die wonderlike geskenke wat mens vir jou kinders gee. Maar ook die feit dat jy vergeet dat jy ook lank gelede ‘n wonderlike geskenk ontvang het.
Dink net. Kersvader, die Tandmuis en die Paashaas – hulle bring geskenke, maar niemand sien hulle nie. Jesus se vergifnis is ‘n geskenk. ‘n Sigbare geskenk. Mens sien dit in die lewens van hulle wat werklik glo.
My grootste geskenk aan my kinders sal sekerlik wees om nie deur te vertel nie, maar deur reg te lewe vir hulle te wys dat Jesus regtig bestaan. Om die Paashaas, Kersvader of die Tandmuis te wees is maklik.
Om ‘n voorbeeld te wees is ‘n lewenstaak!
Friday, August 26, 2011
Om 'n verskil te kan maak!
Verlede week eindig ek skielik op ‘n reis deur die verlede. Ek besoek elke semester saam met ‘n groep MBA studente die Anglo-Boere oorlogmuseum en Vrouemonument. Dan gesels ons oor hoe ongelooflik moeilik die omstandighede destyds moes wees, en hoe gelukkig ons is om te leef in die tye waarin ons leef, waar ons dink een van ons grootste probleme Julius Malema is.
Hierdie keer is my gas een van ons hoofkantoorbestuurders. En opeens vind ek my in die rol van gids. Soos ons deur die tentoonstellings beweeg bly hy geïnteresseerd vrae vra. En elke vraag lei na ‘n nuwe gesprek. Gesprekke oor hoekom mense die wreedste dinge aan mense kan doen, hoe mens die insig kan kry om bo jou politieke meesters se ideologie te dink, soos wat mense soos Emily Hobhouse gedoen het, en meer nog, wat maak jy met jou geskiedenis as dit jou hart breek?
Daardie aand gaan kyk ons The Bang Bang Club, die storie van ‘n groepie Suid-Afrikaanse fotograwe wat die wrede Township geweld van die negentientagtigs onder ons aandag gebring het. My besoeker is veel jonger as ek, hy staan verstom oor die feit dat hy so naby aan sulke geweld grootgeword het, en nie eers aldag bewus was daarvan nie. Hy het sorgeloos in Eldoradopark sokkerballe geskop terwyl Suid-Afrika op die rand van ‘n revolusie gehuiwer het.
Tussen ‘n museum en rolprentteater stap ons ‘n kopreis deur ons land se geskiedenis. Ek herinner myself aan skooldae met bomdreigemente en kadette. Noodmaatreëloefeninge was deel van ons skoollewe, diensplig het gewink na skool. Kan mens glo dat dit dieselfe land is? Ja, ons het nog ons probleme, ons het hulle wat afbreek doen aan alles wat goed en reg is, maar was hulle nie maar altyd met ons nie?
Dit neem so ‘n reis deur jou eie verlede, jou eie hart en jou eie land om mens te laat besef dat ons vandag so ongelooflik baie het om voor dankbaar te wees.
En ja, dalk het ons wyser geword, dalk sien ons vinniger wanneer daar gevaartekens flikker in die speelvelde van politieke mag, maar dalk, net dalk het ons geleer om met deernis aan ons medemens te dink. Aan hulle wat nie altyd ‘n stem het nie, vrouens en kinders wat in die konsentrasiekampe van gesinsgeweld steeds gevange bly. Mense wat met hulle eie seer probeer vrede maak, ou mense wat wonder hoe hulle nog ‘n jaar van armoede gaan uitsien. Hulle wat minderbevoorreg is.
En dalk, net dalk, herinner Augustus ons dat ‘n merkwaardige vrou soos Emily Hobhouse ‘n verskil kon maak.
En dat elkeen van ons ook kan!
Hierdie keer is my gas een van ons hoofkantoorbestuurders. En opeens vind ek my in die rol van gids. Soos ons deur die tentoonstellings beweeg bly hy geïnteresseerd vrae vra. En elke vraag lei na ‘n nuwe gesprek. Gesprekke oor hoekom mense die wreedste dinge aan mense kan doen, hoe mens die insig kan kry om bo jou politieke meesters se ideologie te dink, soos wat mense soos Emily Hobhouse gedoen het, en meer nog, wat maak jy met jou geskiedenis as dit jou hart breek?
Daardie aand gaan kyk ons The Bang Bang Club, die storie van ‘n groepie Suid-Afrikaanse fotograwe wat die wrede Township geweld van die negentientagtigs onder ons aandag gebring het. My besoeker is veel jonger as ek, hy staan verstom oor die feit dat hy so naby aan sulke geweld grootgeword het, en nie eers aldag bewus was daarvan nie. Hy het sorgeloos in Eldoradopark sokkerballe geskop terwyl Suid-Afrika op die rand van ‘n revolusie gehuiwer het.
Tussen ‘n museum en rolprentteater stap ons ‘n kopreis deur ons land se geskiedenis. Ek herinner myself aan skooldae met bomdreigemente en kadette. Noodmaatreëloefeninge was deel van ons skoollewe, diensplig het gewink na skool. Kan mens glo dat dit dieselfe land is? Ja, ons het nog ons probleme, ons het hulle wat afbreek doen aan alles wat goed en reg is, maar was hulle nie maar altyd met ons nie?
Dit neem so ‘n reis deur jou eie verlede, jou eie hart en jou eie land om mens te laat besef dat ons vandag so ongelooflik baie het om voor dankbaar te wees.
En ja, dalk het ons wyser geword, dalk sien ons vinniger wanneer daar gevaartekens flikker in die speelvelde van politieke mag, maar dalk, net dalk het ons geleer om met deernis aan ons medemens te dink. Aan hulle wat nie altyd ‘n stem het nie, vrouens en kinders wat in die konsentrasiekampe van gesinsgeweld steeds gevange bly. Mense wat met hulle eie seer probeer vrede maak, ou mense wat wonder hoe hulle nog ‘n jaar van armoede gaan uitsien. Hulle wat minderbevoorreg is.
En dalk, net dalk, herinner Augustus ons dat ‘n merkwaardige vrou soos Emily Hobhouse ‘n verskil kon maak.
En dat elkeen van ons ook kan!
Thursday, August 25, 2011
Meesters van die bord...
Die boek het so pragtige opening gehad. Die seuntjie was so bly dat sy ouma uit die tronk kon kom. Nou kon hy haar immers werklik laat swaarkry. En toe kom die konteks. Hy is besig om teen sy Ouma Monopoly te speel, en sodra sy uit die tronk skuif gaan sy op sy eiendomme staan – en sy gaan betaal. Vir nou is hy in beheer van die bord. En toe kom die besonderse les van die Ouma: “As alles verby is, dan pak ons alles weer terug in die boks.”
Die skrywer van When the game is over, it all goes back into the box, John Ortberg, vergelyk die bordspel met die lewe. Hier waar ons almal soos mal goed probeer om die meester van die bordspel te word, ons jaag die skynsukses van die wêreld na, versamel aardse rykdomme, verhoog ons stresvlakke, verwaarloos ons gesinne. Ons speel die spel van die lewe.
En dan, dan eindig alles weer in die boks. Dalk selfs ‘n netjiese boks, dalk nogal een wat op spesiale aanbod is by die begrafnisondernemer. En die tragedie is so dikwels dat mens allerhande verkeerde goed najaag. Goed waaroor die kinders baklei as jy rustig in die boks lê!
Wat maak regtig saak? Wat het ewigheidswaarde? Jy sien, die prentjies van vandag se sukses – die duur motor, die fris huisverband, die duur tegnologiese speelgoed – dit word almal bemark as dinge wat jou lewe styl gee. Lewensstyl noem ons dit. Tog, is die voorstelling van sukses nie dalk ‘n ander prentjie nie? Dalk ouers wat saam met kinders glimlag. Dalk iemand wat met son op die gesig en wind in die hare hardop lag oor hulle dankbaarheid vir die lewe.
Soos ek verder lees maak die skrywer interessante voorstelle. Neem twee stelle plakkers. Skryf op die een stel “tydelik” en op die ander stel “ewig.” En nou gaanplak jy dit op die dinge in jou huis. Op jou motor, op die televisie, op alles waarvoor jy so hard werk gaan daar dalk staan “tydelik.” Op jou kinders, jou eggenoot en ander dinge gaan jy dalk graag die plakker van “ewig” wil plak. Vra jouself nou af – hoe lyk my prioriteite. Jy sien op die ou einde gaan dit wat jy vir ander gedoen het jou nalatenskap word. Die goed wat jy versamel het gaan erfstukke word wat uiteindelik op ‘n skrootwerf gaan eindig.
Die boek het my diep getref. Merendeels omdat niks van hierdie dinge nuut was nie, maar omdat ek weereens besef het hoe ek te maklik my eie prioriteite laat deurmekaarraak, hoe ek die feit dat ek besig is beskou as opoffering vir my gesin, en hoe ek soms vergeet dat die werklike opoffering nie opoffering is nie, want om waarlik om te gee was nog nooit opoffering nie.
En ja, dit word onthou – lank nadat die spel verby is en alles teruggeplaas is in die boks!
Die skrywer van When the game is over, it all goes back into the box, John Ortberg, vergelyk die bordspel met die lewe. Hier waar ons almal soos mal goed probeer om die meester van die bordspel te word, ons jaag die skynsukses van die wêreld na, versamel aardse rykdomme, verhoog ons stresvlakke, verwaarloos ons gesinne. Ons speel die spel van die lewe.
En dan, dan eindig alles weer in die boks. Dalk selfs ‘n netjiese boks, dalk nogal een wat op spesiale aanbod is by die begrafnisondernemer. En die tragedie is so dikwels dat mens allerhande verkeerde goed najaag. Goed waaroor die kinders baklei as jy rustig in die boks lê!
Wat maak regtig saak? Wat het ewigheidswaarde? Jy sien, die prentjies van vandag se sukses – die duur motor, die fris huisverband, die duur tegnologiese speelgoed – dit word almal bemark as dinge wat jou lewe styl gee. Lewensstyl noem ons dit. Tog, is die voorstelling van sukses nie dalk ‘n ander prentjie nie? Dalk ouers wat saam met kinders glimlag. Dalk iemand wat met son op die gesig en wind in die hare hardop lag oor hulle dankbaarheid vir die lewe.
Soos ek verder lees maak die skrywer interessante voorstelle. Neem twee stelle plakkers. Skryf op die een stel “tydelik” en op die ander stel “ewig.” En nou gaanplak jy dit op die dinge in jou huis. Op jou motor, op die televisie, op alles waarvoor jy so hard werk gaan daar dalk staan “tydelik.” Op jou kinders, jou eggenoot en ander dinge gaan jy dalk graag die plakker van “ewig” wil plak. Vra jouself nou af – hoe lyk my prioriteite. Jy sien op die ou einde gaan dit wat jy vir ander gedoen het jou nalatenskap word. Die goed wat jy versamel het gaan erfstukke word wat uiteindelik op ‘n skrootwerf gaan eindig.
Die boek het my diep getref. Merendeels omdat niks van hierdie dinge nuut was nie, maar omdat ek weereens besef het hoe ek te maklik my eie prioriteite laat deurmekaarraak, hoe ek die feit dat ek besig is beskou as opoffering vir my gesin, en hoe ek soms vergeet dat die werklike opoffering nie opoffering is nie, want om waarlik om te gee was nog nooit opoffering nie.
En ja, dit word onthou – lank nadat die spel verby is en alles teruggeplaas is in die boks!
Wednesday, August 24, 2011
Oor walrusse en Selfgeldendheid
Ek wens ek was meer selfgeldend. Interessante woord: Selfgeldend. Soos wat ek dit interpreteer beteken dit dat jy kan opstaan vir jouself, selfs al veroorsaak dit konflik. Tog, dit is juis waar die probleem inkom. Ek hou niks van konflik nie. En dis juis omdat ek nie van konflik hou nie dat ek dikwels maar die regverdigheid van ‘n situasie met my verbeelding oplos.
Ek wens ek het die selfvertroue gehad om vir selfsugtige rokers langs ‘n openbare swembad te vra of ek hulle ‘n leesles kan gee. Veral as hulle met sigarette tussend die vingers en rook wat oralheen draal, ten spyte van borde wat wys dat rook verbode is, hulleself vergenoeg in die inteug van elke longvernietigende twaksel nikotien.
Hierdie vakansie was dit juis die rokers wat my verdryf het van die swembad. Ek wens elke roker kan voel hoe dit voel as jou sinuskanale verstop, jou kop onmiddellik voel of dit opswel en jou oë begin traan terwyl jy hyg na asem. Dit is hoe ek voel as die rook my betrap. Dankie tog vir die wet wat rook in openbare plekke verbied. Tragies tog die verontagsaming daarvan. Ek kan nie onthou hoeveel restaurantetes suinige rokers al vir my in pynlike aande van oorlewing omskep het nie.
Toe die spul rokers my hierdie vakansie van my rustige toesig-oor-die-kinders swembadstoel verdryf, en boonop ons handoeke onseremonieel na ‘n ander stoel verplaas wend ek my maar weer tot my verbeelding. Walrusse. Hulle is walrusse. In my geestesoog verdubbel ek hulle gewig en begin aan allerhande snaakse goed oor hulle dink. Ek verbeel my hoe die een walrus in die swembad induik en twee kindertjies wat met vlerkies aan die vlak kant geswem in in die ruimte in lanseer danksy die skielike verplasing van die water. Gelukkig vir die vlerkies want nou vlieg die kindertjies rookvry in die ruimte.
Ek sien ook dat die jong walrus wat langs sy rokende moeder draal, self met ‘n sigaret in die hand, met sy bont narre-kostuum in ‘n sirkuswalrus verander wat toertjies doen. Met hierdie twee prentjies in my kop slaag ek darem daarin om glimlaggend die handoeke te gaan haal, tog, ek wens steeds dat ek vir hulle presies kon vertel wat ek van hulle stinkrookgedrag en arrogante handoekverskuiwings dink. Maar nee, die selfgeldendheid ontbreek. Uiteindelik stap ek met ‘n vriendelike groet en beleefde verskoning weg. Alles terwyl ek kwaad is vir myself oor my eie onvermoë om konflik te hanteer.
Hoewel ek weet dat ek nie selfgeldend is nie, en dat ek hopelik een van die sagmoediges is wat volgens die Bybel die aarde gaan erf, bly ek steeds stomgeslaan oor die arrogansie van die menswalrusse wat ons aarde met ons deel. Ek dink aan die padvarke, selfsugtige rokers – daar is baie bedagsame rokers ook-, sowel as die winkeltrollie buffels en die ry-indrukkers wat ek al teëgekom het deur my lewensreis.
En ek wonder of hulle selfgeldend is.
Of bloot onbeskof?
Ek wens ek het die selfvertroue gehad om vir selfsugtige rokers langs ‘n openbare swembad te vra of ek hulle ‘n leesles kan gee. Veral as hulle met sigarette tussend die vingers en rook wat oralheen draal, ten spyte van borde wat wys dat rook verbode is, hulleself vergenoeg in die inteug van elke longvernietigende twaksel nikotien.
Hierdie vakansie was dit juis die rokers wat my verdryf het van die swembad. Ek wens elke roker kan voel hoe dit voel as jou sinuskanale verstop, jou kop onmiddellik voel of dit opswel en jou oë begin traan terwyl jy hyg na asem. Dit is hoe ek voel as die rook my betrap. Dankie tog vir die wet wat rook in openbare plekke verbied. Tragies tog die verontagsaming daarvan. Ek kan nie onthou hoeveel restaurantetes suinige rokers al vir my in pynlike aande van oorlewing omskep het nie.
Toe die spul rokers my hierdie vakansie van my rustige toesig-oor-die-kinders swembadstoel verdryf, en boonop ons handoeke onseremonieel na ‘n ander stoel verplaas wend ek my maar weer tot my verbeelding. Walrusse. Hulle is walrusse. In my geestesoog verdubbel ek hulle gewig en begin aan allerhande snaakse goed oor hulle dink. Ek verbeel my hoe die een walrus in die swembad induik en twee kindertjies wat met vlerkies aan die vlak kant geswem in in die ruimte in lanseer danksy die skielike verplasing van die water. Gelukkig vir die vlerkies want nou vlieg die kindertjies rookvry in die ruimte.
Ek sien ook dat die jong walrus wat langs sy rokende moeder draal, self met ‘n sigaret in die hand, met sy bont narre-kostuum in ‘n sirkuswalrus verander wat toertjies doen. Met hierdie twee prentjies in my kop slaag ek darem daarin om glimlaggend die handoeke te gaan haal, tog, ek wens steeds dat ek vir hulle presies kon vertel wat ek van hulle stinkrookgedrag en arrogante handoekverskuiwings dink. Maar nee, die selfgeldendheid ontbreek. Uiteindelik stap ek met ‘n vriendelike groet en beleefde verskoning weg. Alles terwyl ek kwaad is vir myself oor my eie onvermoë om konflik te hanteer.
Hoewel ek weet dat ek nie selfgeldend is nie, en dat ek hopelik een van die sagmoediges is wat volgens die Bybel die aarde gaan erf, bly ek steeds stomgeslaan oor die arrogansie van die menswalrusse wat ons aarde met ons deel. Ek dink aan die padvarke, selfsugtige rokers – daar is baie bedagsame rokers ook-, sowel as die winkeltrollie buffels en die ry-indrukkers wat ek al teëgekom het deur my lewensreis.
En ek wonder of hulle selfgeldend is.
Of bloot onbeskof?
Tuesday, August 23, 2011
Om te dans met die Rene in jou
Haar naam was René. Verder weet ek niks van haar nie, nie waar sy vandaan kom, waar sy op skool is, of wie haar ouers is nie. Haar naam het ek toevallig tydens die speletjie gehoor.
Die speletjie het spontaan in die swembad ontstaan. Toe ek weer kyk is ek en Benno ook in die baster waterpolo-netbal swembadspeletjie. Daar is twee spanne, ek en ‘n ander vakansieganger Omie is aan die dogters se kant en speel desperaat om die tienerseuns se aanslag af te weer. Ek skat René is so in graad 8 of 9. Maak seker nie saak nie. Behalwe dat ek daardie dag sien hoe natuurlike sporttalent vir iemand ‘n ongelooflike voordeel in die lewe kan gee. Dis nie alleen die balle wat sy dikwels onderskep nie, dis haar posisionering in gapings, haar natuurlike aanvoeling vir die ruimtes waarin die bal gegooi gaan word wat maak dat sy meer balle by die seuns afneem as wat Heinrich Brussouw in ‘n seisoen sonder beserings sal kan doen.
En dis terwyl ek in daardie swembad staan dat ek besef ons het elkeen ‘n René talent. Sommige dans goed, ander sing goed. Party is goed in sport en ander in wiskunde. Elkeen het sy eie – noem dit talente, gawes, sterkpunte – enige iets. Dis daardie ding wat jy doen en, sonder dat jy te hard probeer kry jy dit reg. En jy geniet dit! Jou eie natuurlike intelligensie. Na soveel jare van IK toetse het Howard Gardener mos ‘n boek geskryf oor veelvuldige intelligensies en dat on skoolsisteem net enkele daarvan toets. Dus, baie mense kom nooit op skool hulle eie vaardighede teë nie en verloor selfvertroue langs die pad. Ander, soos René staan uit omdat haar talent en haar omgewing mekaar komplimenteer.
Hoeveel van ons doen dit waarvoor ons lief is? Hoeveel van ons doen dit waarin ons werklik die beste is? Dit waar ons sterkpunte lê? Want sien, die wêreld leer ons om oorlewers te word. So dikwels doen ons wat ons dink ons plig is – ons moet kos op die tafel kry, ons moet ons verbande en skuld betaal, ons moet vasbyt...
Maar in elkeen van ons is ‘n René. ‘n Meersterlike vaardigheid wat net jy kan uitleef – net so uniek aan jouself soos jou eie vingerafdrukke. Dit kan op ‘n terrein wees wat nie noodwendig die aansien van die wêreld geniet nie. Dink maar aan Bill Gates wat kode geskryf het toe niemand daaraan gedink het om rekenaars te hê nie. Dit was nie ‘n slim besigheidsplan vir ‘n middelklas aftrede nie – dit was iemand wat sy passie nagejaag het ten spyte van die omgewing wat nie altyd ondersteunend was of hom verstaan het nie. Êrens het ek die vakansie gelees dat die toeskouers wat kyk na die dansers sal dink die dansers is mal as die toeskouers nie die musiek hoor nie.
Hoor jy die musiek? Dans jy?
Of oorleef jy net?
Dink gerus bietjie oor jou innerlike René, soek haar, vind haar.
En laat haar dans!
Al is dit net vir vyf minute op ‘n dag.
Sy verdien dit. Meer nog: Jy verdien dit!
Die speletjie het spontaan in die swembad ontstaan. Toe ek weer kyk is ek en Benno ook in die baster waterpolo-netbal swembadspeletjie. Daar is twee spanne, ek en ‘n ander vakansieganger Omie is aan die dogters se kant en speel desperaat om die tienerseuns se aanslag af te weer. Ek skat René is so in graad 8 of 9. Maak seker nie saak nie. Behalwe dat ek daardie dag sien hoe natuurlike sporttalent vir iemand ‘n ongelooflike voordeel in die lewe kan gee. Dis nie alleen die balle wat sy dikwels onderskep nie, dis haar posisionering in gapings, haar natuurlike aanvoeling vir die ruimtes waarin die bal gegooi gaan word wat maak dat sy meer balle by die seuns afneem as wat Heinrich Brussouw in ‘n seisoen sonder beserings sal kan doen.
En dis terwyl ek in daardie swembad staan dat ek besef ons het elkeen ‘n René talent. Sommige dans goed, ander sing goed. Party is goed in sport en ander in wiskunde. Elkeen het sy eie – noem dit talente, gawes, sterkpunte – enige iets. Dis daardie ding wat jy doen en, sonder dat jy te hard probeer kry jy dit reg. En jy geniet dit! Jou eie natuurlike intelligensie. Na soveel jare van IK toetse het Howard Gardener mos ‘n boek geskryf oor veelvuldige intelligensies en dat on skoolsisteem net enkele daarvan toets. Dus, baie mense kom nooit op skool hulle eie vaardighede teë nie en verloor selfvertroue langs die pad. Ander, soos René staan uit omdat haar talent en haar omgewing mekaar komplimenteer.
Hoeveel van ons doen dit waarvoor ons lief is? Hoeveel van ons doen dit waarin ons werklik die beste is? Dit waar ons sterkpunte lê? Want sien, die wêreld leer ons om oorlewers te word. So dikwels doen ons wat ons dink ons plig is – ons moet kos op die tafel kry, ons moet ons verbande en skuld betaal, ons moet vasbyt...
Maar in elkeen van ons is ‘n René. ‘n Meersterlike vaardigheid wat net jy kan uitleef – net so uniek aan jouself soos jou eie vingerafdrukke. Dit kan op ‘n terrein wees wat nie noodwendig die aansien van die wêreld geniet nie. Dink maar aan Bill Gates wat kode geskryf het toe niemand daaraan gedink het om rekenaars te hê nie. Dit was nie ‘n slim besigheidsplan vir ‘n middelklas aftrede nie – dit was iemand wat sy passie nagejaag het ten spyte van die omgewing wat nie altyd ondersteunend was of hom verstaan het nie. Êrens het ek die vakansie gelees dat die toeskouers wat kyk na die dansers sal dink die dansers is mal as die toeskouers nie die musiek hoor nie.
Hoor jy die musiek? Dans jy?
Of oorleef jy net?
Dink gerus bietjie oor jou innerlike René, soek haar, vind haar.
En laat haar dans!
Al is dit net vir vyf minute op ‘n dag.
Sy verdien dit. Meer nog: Jy verdien dit!
Kompas vir 'n ongekaarte toekoms
Die afgelope naweek is ek genooi om by ‘n kerk in Bloemfontein te gesels oor “Toekomstendense.” Dis ‘n heerlike onderwerp want mens hoef mos eintlik nie te weet waarvan jy praat nie – dis dinge wat dalk kan gebeur. Indien dit nie gebeur nie is dit ook in orde, wie kan nou immers die toekoms voorspel.
Die kerk het ‘n heerlike gespreksgroep wat elke Sondagaand bymekaarkom en dan oor allerhande uitdagende onderwerpe gesels. Die doel is nie om antwoorde te vind nie, maar om denke te stimuleer. En dit is wonderlik om te sien hoeveel mense op ‘n koue Sondagaand hierdie “Koffietafelgesprek” kom bywoon. Oud en jonk kom met die doel om te debatteer, te leer en te groei. Doelbewus daag jy jou eie denkwyse uit.
Een van die onderwerpe waarop ons toe debatteer is wat mens jou kinders (en dalk ook jouself) moet leer om gerat en gereed te wees vir die toekoms. Seker die belangrikste gevolgtrekking is dat ons onderskeidingsvermoë moet leer. Jy sien, in die skole fokus ons nog om kinders te leer memoriseer. Dalk besef ons nie dat die internet ‘n fantastiese geheue het nie? Jy sien ek kan baie data daar kry, maar wat ek nodig het om te bepaal of dit die regte inligting is, is die vermoë om te onderskei tussen die koring en die kaf van die internetweiveld.
Saam met onderskeidingsvermoë is deursettingsvermoë krities belangrik. Dink maar aan wiskunde. Wiskunde is veronderstel om ‘n kind te leer om probleme op te los, om te dink, om formules toe te pas, en om jouself uit te daag om oplossings te vind. Nie om massas berekeninge in sekondes te doen nie. Daar is rekenaarprogramme wat dit kan doen. Maar geen rekenaar kan jou deursettingsvermoë leer nie, hoewel baie jongmense wat rekenaarspeletjies speel en van vlak na vlak beweeg dalk nie sal saamstem nie.
In ‘n wêreld waar alles meer gekompliseerd en deurmekaar raak danksy die vrye vloei van inligting gaan die vermoë om te vereenvoudig ‘n fantastiese gereedskapstuk vir die verwerking van die toekoms wees.
Teen die einde van die gesprekke was die groot vraag – wie gaan dit vir ons leer? Wie gaan dit vir ons kinders leer? Dis nie tans heeltemal in skoolsillabusse nie, maar dalk net is dit tyd dat ons by die huis na ons eie sillabus vir die lewe kyk. En soms gaan ons toetse dop, maar ons gaan moet koers hou in ‘n ongekaarte landskap.
En ja, ons gaan ‘n kompas nodig hê.
Wanneer laas het jy gaan kyk na jou kompas?
Die kerk het ‘n heerlike gespreksgroep wat elke Sondagaand bymekaarkom en dan oor allerhande uitdagende onderwerpe gesels. Die doel is nie om antwoorde te vind nie, maar om denke te stimuleer. En dit is wonderlik om te sien hoeveel mense op ‘n koue Sondagaand hierdie “Koffietafelgesprek” kom bywoon. Oud en jonk kom met die doel om te debatteer, te leer en te groei. Doelbewus daag jy jou eie denkwyse uit.
Een van die onderwerpe waarop ons toe debatteer is wat mens jou kinders (en dalk ook jouself) moet leer om gerat en gereed te wees vir die toekoms. Seker die belangrikste gevolgtrekking is dat ons onderskeidingsvermoë moet leer. Jy sien, in die skole fokus ons nog om kinders te leer memoriseer. Dalk besef ons nie dat die internet ‘n fantastiese geheue het nie? Jy sien ek kan baie data daar kry, maar wat ek nodig het om te bepaal of dit die regte inligting is, is die vermoë om te onderskei tussen die koring en die kaf van die internetweiveld.
Saam met onderskeidingsvermoë is deursettingsvermoë krities belangrik. Dink maar aan wiskunde. Wiskunde is veronderstel om ‘n kind te leer om probleme op te los, om te dink, om formules toe te pas, en om jouself uit te daag om oplossings te vind. Nie om massas berekeninge in sekondes te doen nie. Daar is rekenaarprogramme wat dit kan doen. Maar geen rekenaar kan jou deursettingsvermoë leer nie, hoewel baie jongmense wat rekenaarspeletjies speel en van vlak na vlak beweeg dalk nie sal saamstem nie.
In ‘n wêreld waar alles meer gekompliseerd en deurmekaar raak danksy die vrye vloei van inligting gaan die vermoë om te vereenvoudig ‘n fantastiese gereedskapstuk vir die verwerking van die toekoms wees.
Teen die einde van die gesprekke was die groot vraag – wie gaan dit vir ons leer? Wie gaan dit vir ons kinders leer? Dis nie tans heeltemal in skoolsillabusse nie, maar dalk net is dit tyd dat ons by die huis na ons eie sillabus vir die lewe kyk. En soms gaan ons toetse dop, maar ons gaan moet koers hou in ‘n ongekaarte landskap.
En ja, ons gaan ‘n kompas nodig hê.
Wanneer laas het jy gaan kyk na jou kompas?
Subscribe to:
Posts (Atom)