Tiger Woods se pa

‘n Hele paar jaar gelede hou ons vakansie in Natal. Een bewolkte reënoggend lees ek in die koerant die storie van Tiger Woods se pa. Die pa wat sy seun help oefen het, sodat hy later die beste gholfspeler in die wêreld sou word. Die pa aan wie Tiger sy grootste oomblikke sou opdra.

Die wonderlike van Tiger Woods se pa is dat hy vir sy seun ‘n liefde vir die spel gekweek het. En dis waar dit uitdaging sou lê. Nie om die seun se talente to ontgin nie, maar om die seun se passie te behou.

Dis moeilik.

Vandag sien mens al meer talentvolle sportmense en besigheidsmense wat hulleself “uitbrand”, hulle passie verloor, en dan maar net deel van die gemiddelde word.

Hoekom?

Druk?

Druk kan talent ontgin of vernietig. Ouers, onderwysers en afrigters se grootste uitdaging vandag is om gebalanseerde druk uit te oefen. Te min druk is sleg, so ook te veel.

En dis deksels moeilik om die balans te vind.

Maar Tiger Woods se pa het. En vandag, wanneer mens Tiger op die gholfbaan sien, verstaan mens die uitdaging waarvoor Tiger staan, om elke keer deur die hele wêreld dopgehou te word. Maar die persoon wat die grootste uitdaging moes hanteer was Tiger se pa.

Want dit moes ‘n reuse verantwoordelikheid wees.

Om Tiger Woods se pa te wees.

Elkeen van die kinders in die wêreld kom ons lewens binne met potensiaal. Dalk nie die potensiaal om hulle ouers of die wêreld se drome te bewaarheid nie, maar wel met die potensiaal om hulle eie drome te bewaarheid.

Besonderse pa’s en ma’s verstaan dit. Goeie onderwysers verstaan dit. Bekwame afrigters verstaan dit.

En dis al wat elke kind vandag nodig het.

Iemand wat verstaan.

Luke Skywalker en verbeelding

Die tenger seun het droomverlore in die tuin gespeel. Iewers in sy verbeeldingswêreld was hy Luke Skywalker wat met die slegte ouens baklei het. Dit was sy onvlugting uit die druk van sy skoolbestaan en werklikheid.

Later by die skool het hy ook droomverlore gesit. Net gesit. Hy was ‘n bietjie hartseer omdat hy gevoel het dat hy sy pa teleurgestel het. Sy pa wou graag hê hy moes sport doen en presteer. ‘n Seun wees om op trots te wees. Nou was hy in ‘n kleiner skooltjie omdat hy nie met die hoofstroommassa kon kompeteer nie. Dit was net te veel vir sy sensitiewe gemoed.

Sy pa was uiters suksesvol. Hoë profiel besigheidsman. Sterk. Jare gelede voorry gespeel vir een of ander klubspan. ‘n Man’s man. Donker en aantreklik.

En in die aande het sy pa soms alleen in die sitkamer gesit. Soms was sy ma ook daar. Dan was daar die kwaai stemme. Hy het die kussing oor sy kop getrek en aan Luke Skywalker gedink.

Want hy was bang.

Hy was bang vir die langmourok wat sy ma die volgende somersdag sou moes aantrek. Hy was bang vir die kringe onder haar oë. Meer nog was hy bang vir die trane wat so vlak agter haar oë gelê het. Trane, nie van die seer van die blou merke aan haar arms nie. Maar trane van die onsienbare merke in haar hart.

Die enigste plek waar hy veilig gevoel het was die verbeeldingswêreld. Maar dis juis waar sy skoolprestasie ‘n knou gekry het. Hy droom te veel. Dit was elke onderwyser se oordeel. Hy moet beter konsentreer in die klas. Ons sal hom op medikasie moet plaas. Wat is fout met die kind?

Sy storie is maar een van talle soortgelyke stories wat ek elke dag hoor. Dis nie stories wat ver van ons af plaasvind nie. Hulle kom sit in klaskamers met allerhande afwykings, hulle word voortdurend veroordeel oor hulle skoolprestasies, hulle voel sleg omdat hulle nie die beste presteer nie, want hulle dink hulle stel hulle ouers en onderwysers teleur.

Hulle vind hulle saligheid in hulle eie verbeelding. Weg van die tronk van wêreldse druk.

En hulle wag vir iemand.

Iemand wat met ‘n sagte, nie oordelende stem, en teerheid in sy oë hulle naderwink en sê:

Laat die kindertjies na my toe kom.

Vasgevang in die oomblik

Die twee seuntjies het visgevang. Die son het net-net sy kop oor die horison gelig. Hulle was vasgevang in hulle konsentrasie terwyl hulle groen netjies deur die water gesleep het. Spatsels water teen die lig. Dit was kompleet of die tyd tot stilstand gekom het.

Die branders het hier en daar tot by hulle voete gestrek waar hulle weerkaatsings uit die seeswembad terugreflekteer het. Twee seuntjies vasgevang in die oomblik.

En wat ‘n gawe is dit nie.

Om weer in die oomblik vasgevang te word. Om een te word met die wêreld waar dit mode geword het om meer as een ding op ‘n slag te probeer doen. Ons tokkel op ons rekenaars terwyl ons ons selfone in ons skouers vasknyp. Ons gesels in motors op ons selfone, ons mxit, sms en ipod ons tyd om. En mis die eenvoudige ding. Om te wees. Te wees sonder om te doen. Ons is immers “human beings” – mense wat is, eerder as “humans doing” – mense wat doen.

Maar ons wil doen. Alles gelyk.

En dis gek.

Dit besef mens as jy kyk na twee seuntjies wat visvang. Selfoonloos en stressloos. Gemaklik. Totdat die omgewing, vriende of groepsdruk hulle voorsien van tegnologie wat hulle noop om werklikheidsoomblikke met digitale oomblikke te vervang.

Ja, daar is sprake van virtuele realititeit (virtual reality), maar dis nie meer sprake nie, dis reeds daar. Daar is ‘n digitale realiteit wat ons van ons omgewing vervreem. Ons verloor die sonskyn en stap. Ons verloor die vars lug en die draai van die seisoene.

Want tegnologie neem ons na ander plekke.

Plekke waar ons nie is nie. Waar ons nie kan wees nie. Maar dit verdeel ons aandag. Neem ons weg van ons hede. Maak ons gejaagde mense.

Die seuntjies het nie ‘n enkele vis gevang nie.

Maar hulle was só gelukkig.

Ons is dit ook aan onsself verskuldig om nou en dan net weer die wonderlikheid van die wêreld te waardeer.

Eerstehands. Nie digitaal nie.

Soos kinders wat visvang.

Julio se pa se treinstel

Julio se pa het al begin planne maak vir sy aftrede. Toe gebeur die motorongeluk. Opeens was aftrede nie meer iets om na uit te sien nie. Dit was ‘n werklikheid. Medies ongeskik. En Julio se pa het begin twyfel aan homself. Hy was nie meer die broodwinner nie. Daar was nie sin in sy dag tot dag bestaan te vinde nie. Hy was afhanklik, en ja, selfs moedeloos.
Julio se ma moes ‘n plan maak met haar man. Die donker maalkolk van depressie het hom al dieper ingetrek. En sy moes die proses omkeer. Na lang gesprekke en omgedraaide sente besluit sy dat ‘n oorsese reis net die regte ding is. Die kaartjies is gekoop en die datum van vertrek het al nader gekom.
En toe besluit Julio se pa hy wil nie meer gaan nie. Hy hou nie van vlieg nie, vreemde lande staan hom nie aan nie. Vir soveel jare het hy ander se planne help uitvoer. Genoeg was genoeg. Hy wou tuisbly.
Julio se ma was slim genoeg om nie te karring nie. Maar sy het oor een ding voet by stuk gehou. Sy gaan geld spandeer, een van die familie sou saam met haar reis, maar in ruil daarvoor moes hy ook iets doen waarvan hy hou. Sy sou te skuldig voel om die enigste een te wees wat ‘n groot bedrag van sy pensioenuitbetaling gebruik. Dit was immers sy beloning vir jare se werk.
Na lang oorreding en laatnaggesprekke besluit Julio se pa toe op iets om te koop. As kind wou hy bittergraag ‘n treinstel hê. Sy ouers kon dit egter nooit bekostig nie. Nou was daar net een droom om te verwesenlik: Die Treinstel.
En toe gaan koop hy een. ‘n Duur een. Die ekwivalent van die koste van sy vliegtuigkaartjie. Almal het gewonder oor die aankoop…maar, soos ek mos sê – dit was sy beloning. Hy kon hierdie keer kies wat hy wou doen…
So begin Julio se pa se tweede lewe. Die treinstel het weer sy belangstelling wakker gemaak. Vriende het kom kuier. Stasies is noukeurig gebou en perronne aanmekaargesit. Julio se pa het weer begin lag. Die vonkel was terug in sy oë. Vroegoggend het hy nie lam in die bed bly lê nie, hy het gaan stap, planne gemaak, selfs weer dorp toe gegaan. Daar was altyd nog ‘n stasie, nog ‘n perron…nog passasiers wat kom deel word het van sy lewe.
Die hele gesin het die energie geniet.
Julio het my die storie vertel terwyl ons een oggend op die plaas stap. Teen die einde van die storie stop Julio in sy spore. Hy bly lank stil. Ek weet nie of hy emosioneel of filosofies is nie, maar ek wag. Hy draai na my en vra:
Het jy al jou treinstel in die lewe gevind?
En dit, liewe leser, is al wat ek jou vandag wil vra.

Benno, die Duiwel en die Blou Bulle

Ek is nie die wêreld se grootste rugbyspeler nie. Om die waarheid te sê, my loopbaan het op Voortrekker se rugbyveld ‘n yslike knou gekry toe ‘n halfblinde Meneer my in die stutposisie gekies het tydens ‘n oefening. Nou daardie tyd was ek ‘n paar borde kos agter. Vandag is ek ‘n paar borde kos voor. Die sielkundige oorsaak dalk nog vasgevang in die merke wat my tande daardie dag na elke skrumoefening gelaat het. Dit was ál weerstand wat my graatagtige liggaam gehad het – tande in die grond.
Ten spyte van my verwronge en tragiese rugbyverlede poog ek tog om te ondersteun waar en wanneer ek kan. En so was dit dan na vele jare die afgelope twee jaar tyd vir die Cheetahs om in die finaal teen die Blou Bulle te speel. Die hele gesin was betrokke by die ondersteuningsgroep. Skoonma wou selfs die katte oranje verf – maar daarvoor het ons ‘n stokkie gesteek. ‘n Cheetah is ‘n Cheetah, en ‘n kat is ‘n kat. Skoonma het grommig haar plan laat vaar, maar elke nou en dan het die kinders gekla dat ouma vreeslik hongerig lyk as hulle besig is om met die oranje waterverf of potlode in te kleur.
Die effek op die kinders het egter nie by skoonma gebly nie. Iewers het ek en Arné sowel as suster Lutje en swaer Theo se entoesiasme deurgeskemer.
En verlede week het ek eers die impak daarvan verstaan.
Daar by Sunnyside verval Benno toe in die rol van hoofdierebeskermer. Die kinders is nog besig om krappe te vang toe hy met sy vyfjarige kleuterskoolwysheid daar aankom. Terwyl ‘n krap nog hang aan ‘n stuk tou, laat waai hy van die kant af:
“Haai, julle moet nie die diere seermaak nie.”
Sy woorde val op dowe ore, die kinders speel heerlik, Anienie inkluis. Benno besef hy sal veel ernstiger moet wees.
“Daai is Liewe Jesus se diertjies. Moenie hulle seermaak nie.”
Steeds speel die kinders voort. Niemand steur hulle nie, hulle maak immers nie eers regtig die krappe seer nie, so die borselkopseuntjie op die oewer se pleidooie raak hulle nie regtig nie.
Benno probeer nou die kleuterskooljuffrou se tegniek:
“Is julle Liewe Jesus se kinders?”
Steeds geen reaksie nie. Hy moet nou artilleriewoorde gaan soek. Woorde wat hulle aandag sal trek.
“Hei, is julle die Duiwel se kinders?”
Dis in sy opinie omtrent die skokkendste aantyging wat hy kan maak. Steeds geen reaksie nie, die spul speel so lekker hulle sien hom nie eers nie.
En toe haal hy die ergste van ergste skoktegniek uit sy woordarsenaal.
“Skreeu julle vir die Blou Bulle?”
Die woorde het oor die water weerklink. Ook die gelag van die grootmense. Ek het geweet dat daar baie terreine is waar ek meer entoesiasties sal moet wees oor wat reg en wat verkeerd is. Ek sal moet werk aan prioriteite en waardes – soos elke ouer maar moet doen. En ek sien uit daarna om al hierdie dinge met my kinders te deel.
Solank as wat hulle net sal aanhou om op te staan vir die regte van al Liewe Jesus se kindertjies – dierekinders of mensekinders.
Want dit is waarvoor ons hier is!
igno@intekom.co.za

Sjokolade op vadersdag

Baie mense glo nie in vadersdag nie. Dit word as kommersieel afgemaak. Soos Valentynsdag is dit meer van ‘n verkoopsfoefie as iets anders. Of is dit?
Hierdie jaar het ek weer geleer dat vadersdag is wat mens daarvan maak. Reeds in die week voor vadersdag het Benno by die skool ‘n geheime persentjie gemaak. Vir die res van die week het hy uitgesien om dit vir my te gee. Elke oggend as hy wakker word wou hy weet: “Is dit al vaardersdag?”
Intussen het Arné vir Anienie geneem om te gaan biltong koop vir die dag. “Omdat pappa van biltong hou, en omdat ons vir hom lief is.”
En die opgewondenheid het gebou. Want in Benno se pakkie was ‘n sjokolade. Een van sy gunsteling lekkernye. En Anienie is self baie lief vir biltong. Sondagoggend breek vadersdag aan. Toe Benno dit hoor skree hy kliphard vir my: “Hou jou oë toe!” En hy hardloop om sy geskenk te gaan haal. Anienie is met deurmekaarhare agterna. Arné moet haastig gaan help.
Hulle kom na die kamer met hulle geskenkies. Twee vonkeloogkinders wat elkeen graag wil deel. En so vind ek my hele gesin Sondagoggend saam in die bed. Anienie kou verwoed aan die biltong. Benno se sjokolade maak strepe oor die kussingslope. Arné laat alles maar begaan en wys vriendelik Benno se offer van sjokolade vir ontbyt van die hand.
Dis die lekker van Vadersdag. Nie die kommersiële deel daarvan nie. Maar die feit dat dit my gesin help om herinneringe te skep. Dit gaan immers nie oor die ontvang nie, maar oor die gee. En elke keer as jy gee ontvang jy.
Vra maar vir Benno.
Sjokolade is immers sy gunsteling!

Ek groet 'n onnie duisend!

Ek het al vele kere oor onderwys en onderwysers geskryf in hierdie rubriek. Maar vandeesweek wil ek gesels oor iemand wat in statuur en persoonlikheid ‘n murg en been onderwyser in die Oos-Vrystaat was.
Ongeveer ses maande gelede stap ek in Bloemfontein deur Mimosa Mall toe ‘n bekende stem my naam roep. En daar staan hy. Hy lyk nie ‘n jaar ouer as toe ek hom 25 jaar gelede in die wetenskapklas voor my sien staan het nie.
Meneer Skippies van Rensburg.
Wat my egter meer as sy jeugdige voorkoms tref is die feit dat hy na 25 jaar my naam ken en navraag doen oor my broers en suster. Sulke onderwysers is skaars. Ongewoon. Toe ek onderwyser was het ek daarna gestreef om die kinders almal te onthou. Ek weet nie of dit my vroeë Altzheimers is, of die radikale veranderinge van die kinders nie, maar nou en dan skreeu iemand vir my “Hallo Meneer” van oorkant die pad, en kom gesels dan. Met babas op die heup en woelige kleuters.
G’n wonder ek herken nie almal nie, hulle het nie babas op die heup gehad toe ek vir hulle klas gegee het nie!
Maar Meneer Skippies was ‘n Meester. Nie net as onderwyser nie, maar ook as mens. En dit is waar dit saak maak.
Toe my sussie laas week laat weet dat Mnr Skippies oorlede is het ek baie stil gaan sit. Hartseer het oor my gekom omdat dit gevoel het of ‘n groot boom in die woud omgeval het. Maar daar was ook die wonderlike wete dat ek die voorreg gehad het om tyd in die skadu van daardie boom te kon spandeer.
En die boom het omgegee vir wie onder hom kom skadu vind het. Wat ‘n boom. Wat ‘n skaduwee!
Vir Mnr Skippies se familie wat agterbly weet ek daar is die hartseer van die wegval van ‘n besonderse man. Ek wil vir julle sterkte sê, maar ook dankie. Dankie dat julle hom wat vir julle geleen was met ons gedeel het.
Hy het ons almal geraak.
Soos net ‘n ware Meester kon.
Mag jou seile styf span, Oom Skippies. Ons gaan jou mis.

'n Brief vir Marie

Liewe Marie
Dis nou sestien jaar. Sestien jaar sedert ek daardie oggend in die koshuiskamer as jong onderwyser die nuus van die wonderwerk van jou geboorte gehoor het. En wat ‘n wonderwerk was dit nie!
Vanaf jou babadae het jy die lewe met die padkaart van verwondering en die padkos van ‘n glimlag aangedurf. Daar was jou hygende babastemmetjie as ek by julle kom kuier het: “Hum Ig, Hum Ig”, wat beteken het: “Hier is oom Ig.” Oor elke liewe kuiergas was jy opgewonde, want jou liefde vir mense straal al van kleins af soos sterflikkeringe na almal wat jou pad kruis.
Jy was skaars drie jaar oud toe jy gereeld alleen by Oupa Ben op die plaas gaan kuier het. Oppad het jy en Oupa met sy ou bakkie gestop en by tannie Lily se kafee die koerante en ‘n Magnum roomys gekoop. Oupa was die koning, jy sy prinses. En het die prinses lekker gekuier!
Oupa se telefoon was nooit op sy mikkie nie, want jy en jou poppe het al wat leef en beef speel-speel gebel. Die spore van jou speletjies het vasgepritt en uitgeknip die mure en die matte versier...Oupa het geglimlag.
Soos jy ook kon glimlag. Ek onthou nog hoe jy by ons kom kuier het, en in ‘n vreemde huis met die saligste glimlag kon wakkerword, na al die teddiebere rondom jou kyk en hulle groet: “Môle al julle Bele” (Môre al julle bere).
Ja en toe een oggend was dit skool toe vir jou. Jy was die borrelliedjie in die kleuterskoolklas en die lag op die laerskoolsaal. Jou vermoë om met kinders te werk, en met grootmense te gesels is verstommend. Jy het daardie balans waarna die meeste mense net streef. Ware talent van menswees.
Hierdie sestien geseënde jare het so vinnig verbygegaan. Geseënd omdat jy die lag, lewe en liefde van menswees in jou saamdra en met ons deel...Dankie vir die wonder van jou lewe...
En ja, eers was dit Oupa Ben se plaasfoon van die mikkie af, vandag is dit mamma se selfoonrekening. Eers was dit die peuter wat nie volsinne kon uitspreek nie, vandag is die SMS’e die wêreld vol. Dinge verander, maar jy bly standvastig van karakter.
En daarmee wil ons jou gelukwens. Dat jy na feëverhale kon luister en ‘n prinses kon bly, dat jy jou briesie van liefde deur die lewenshuise van Ooms, tannies, oumas, oupas, nefies, niggies en maats laat waai!
Geniet elke oomblik van jou verjaardag. En mag elk van die sestien liggies op jou verjaardagkoek die hoogtepunt van ‘n lewensjaar versinnebeeld. Want dit is waarom kersies daar is. Om te onthou dat God wonderlike oomblikke gee.
Baie Liefde
Oom Igno, Tannie Arné, Benno en Anien. O ja, en Ouma Barbara en haar katte!

Herfsdag in Afrika

Sondagmiddag. Die son raak aan die water so tussen die herfsafwagtende populiere. Die water spat waar die kinders krappe vang. Nou en dan lig een ‘n stok triomfantlik met ‘n knypend-klouende krap omhoog. Die opgewonde omstaanders juig, ril en gil. Die grootmense eet gestadigd hulle braaivleis.
Tussen die tafels deur hardloop die langhaarhond om stokke op te tel wat die kinders met oorgawe gooi. Dan weer terug water toe. Die stok word in die water gegooi. Die hond agterna. Dan skud die hond die waterdruppels met spattende uitbundigheid. Die krapvangers lag terwyl die reënboogdruppels oor hulle dans.
Ek staan met my kamera. Êrens hier is ‘n sprokiesprentjie wat wag om te gebeur. Dit gaan vandag om tydsberekening en lig. Die prentjie is reeds geskilder. Om die waarheid te sê die prentjie is volmaak. Die uitdaging gaan wees om een van die volmaakte oomblikke vas te vang. Een van die dogtertjies se gelaatstrekke is half bekend. ‘n Vriendelike jong man staan nader. Hy groet. Hy is hulle oom. Dan begin die legkaart bymekaarval. Dis Ruben en Isabel se kinders. Isabel het jare gelede by my in die Engels klas gesit. Die jare van skoolhou kom sit op my skouer saam met die sonstrale deur die bome. Kinders lag in die spruit, maar in my geheueskatkis hoor ek weer die ware lewe van ‘n klaskamer. Dis mos die jeug. Hulle wat die pyle is waarmee na die toekoms geskiet word. Ons gesels. Uit die bloute verskyn ‘n porseleinpop feëtjiedogtertjie. Haar ma wakend gemaklik agterna. Elise. Dis asof verlede en hede in mekaar smelt.
Die wekkerwyser van boomskaduwees draai genadeloos. Weldrae pak ons op om te ry. Die porseleinpop huil, sy wil hier bly. Dis lekker. Dis lewe. Dis vreugde. Dis menswees. Maar almal moet terug.
In Bethlehem koop ons die Sondagkoerant. Sheldean se ma vertel hoe sy van die honger flou geword het by die skool, die week voor sy vermoor is. Thabo Mbeki wen weer wit geledere op deur harde verwysings na Blanke vrese – hy reken dis rassisme. ‘n Vermoorde boer se vrou staan met ‘n drie maande oue baba by die begrafnis van haar vermoorde man. Die blinde oupa huil.
En my hart breek Mens kan nie soveel vreugde en soveel seer in een dag absorbeer nie. Daardie aand kan ek nie slaap nie. Die prentjies wil nie wyk nie. Ek gaan haal my kamera. Laai die foto’s af op my rekenaar. Daar is een foto waarvoor ek nie kan wag nie. Dis ‘n seuntjie wat ‘n stok gooi vir die hond wat spring in die water. Die simbool van vreugde, onskuld en lewe.
Toe die foto op die skerm verskyn is daar ‘n oomblik se teleurstelling.
Die fokus is nie reg nie. Die lig was net te min. Ek kon nie die perfekte oomblik vasvang nie.
Miskien omdat dit nie so perfek was nie?

Ons land se stories bloei dood

Ek staan in die Spar. My bene word lam en my arms bewerig. Ek staar na die Sondagkoerant en ek voel hoe eienaardige emosie oor my vloei. Seer emosie. As my kinders nie hier was nie, het ek gehuil.
Twee jaar gelede staan ek voor die geleentheid van ‘n leeftyd. Ek is deel van ‘n groep van ons maatskappy wat na die groot storieverteller gaan luister. Ek is kinderlik opgewonde toe ons vroegoggend Bloemfontein verlaat. Oppad na Natal.
En wat ‘n belewenis.
Vroegoggend sit ons in bewolkte weer teen die helling van Isandlawana. Daar waar die Zoeloes die Britte ‘n les in oorlogvoering en dapperheid geleer het. Hy vertel die storie van die slag uit sy hart. Jy kan die perde letterlik hoor proes. Daar is die taalskildery van geweerskote wat klap. Die sjiep van assegaaie deur vel en been. Die uitroepe van oorwinning.
Hy kies nie kant nie.
Vir my word hy die simbool van alle hoop wat ons in die land het. Iemand wat na die geskiedenis kyk en geen oordeel fel nie. Hy vertel bloot stories. Een oogmerk: – ons moet almal trots wees op waar ons vandaan kom.
Ek begeer om stories te kan vertel soos hy. Ek skryf in vir my MA graad in geskiedenis want ek wil my kinders leer om dieselfde balans te handhaaf. Ek wil bewaar soos hy. My land se mense liefhê soos hy.
En nou staar ek na die Sondagkoerant.
David Rattray is dood.
Vermoor.
My kinders sal nooit na die wonderlikste storieverteller wat die land ooit gehad het kan luister nie. My begeerte was om my hele familie eendag te bring. Om hulle te laat verstaan waarom ek hoop het vir die land.
En daarom breek my hart voor ‘n Sondagkoerant.
Oor die hoop vir ‘n land wat doodbloei.
Week na week.
En my kinders weet nie wat met hulle pappa aangaan wat staan en huil voor ‘n koerant nie.
Want ek kan nie vir sulke klein kindertjies verduidelik dat hulle toekoms dag vir dag van hulle weggesteel word nie.
En dat hulle pa magteloos staan nie.

Skoonma se vakansie deel 2

Iemand vra my na aanleiding van verlede week se artikel: “Nou hoe kan jy jou skoonma sommer net wegstuur?” Ek weet nie of die persoon oor my skoonma bekommerd is, en of hy ‘n plan het met sy eie skoonma nie. Maar kom ek vertel hoe die hele avontuur begin het...Net om my onskuld te bewys…
Kort voor kersfees maak skoonma die aankondiging.
“Ek wil Zeerust toe.” Vier woorde wat my lewe kan en gaan verander.
Die hele familie kyk wes en ek kyk na skoonma. Sy wil hierdie kersfees by my swaer gaan kuier. Dis haar weg-van-die-van Niekerks kersfees. Sy verdien ook haar rus.
En Zeerust is ver. Vrek ver.
Benno en Anienie is steeds uitgeput van die rit see toe. Hulle dreig om tuis te bly. Alleen. Arné kyk afwagtend na my. Die hele Bybelse ding van die man wat die verantwoordelikheid moet dra weerkaats in haar oë. So ek het ‘n probleem. Maar elke probleem het sy oplossing!
Voyager Myle.
As ek skoonma tot op Pretoria kan kry is sy oor die Vaalrivier. Dan is dit die Gauteng niggies en nefies se plig om haar te help…Dis ‘n ongeskrewe reël in die familie. Ek het dit pas uitgedink.
Ek het genoeg voyager myle vir ‘n eenrigting vlug na Johannesburg. Net Net.
En vir mens se skoonma het jy net eenrigting vlugte nodig. Dan nie?
Maar niks is maklik as dit by my skoonma kom nie. O nee. Op ‘n warm Bloemfontein middag jaag ek deur Bloem se strate – skoonma se maag was ongesteld en nou is ons laat vir die vlug…
Die hele familie is saam. Snaaks die katte het by die huis gebly, en nie saamgekom om hulle mentor en vriendin te kom afsien nie.
En dis op die lughawe dat die moeilikheid begin. Daar is massas mense. Êrens tussen kaartjies en tasse verloor ek kontak met die res terwyl ek en skoonma voortbeur na die sekuriteitsafdeling. By die x-straal masjien wil hulle my nie deurlaat nie. Soos ‘n goeie skoonseun betaam roep ek sekuriteit nader. Iemand moet seker maak skoonma kom veilig op die vliegtuig. Sy is immers al oor die sewentig en kan dalk op die verkeerde vlug klim. En dan sal ek haar in die Kaap moet gaan haal. Die Kaap val buite die jurisdiksie van die Gautengse neefs en niggies…
En Kaap toe gaan ek nie.
Tussen die massas en die sekuriteit dwaal skoonma deur die metaalverklikkers en x-straal hekke. Terwyl die strome ander passasiers by my verbybeweeg sien ek skoonma verdwyn. Maar skielik wuif die sekuriteitswag vir my. Eers dog ek hy is vriendelik. Toe sien ek hy wink my nader. En hy lyk ernstig.
Ek beur tussen die passasiers deur terug. Die sekuriteitswag se lippe vorm een woord. Met my beste lippetaalleestegnieke ontsyfer ek dit:
“Firearm.”
Skoonma het ‘n pistool by haar…in haar handsak!
En oor die luidspreker hoor ek hoe hulle na skoonma roep. In die taal van SA Express:
Passenger Wessels, still delaying fllight 1007 to Johannesburg, you must board now please.
Maar passasier Wessels is besig om met die sekuriteit te argumenteer – niemand vat sommer net haar rewolwer nie. En daar is nog koeëls ook. Hulle moet eers met haar skoonseun praat.
En daar staan ek. Volbaard na die vakansie. Plakkies en kortbroek. Hemp hang uit van die jaagtog lughawe toe en die tasse se dra…
Iets in die lyn van Osama Bin Ladin.
Die res van die storie het ek laas week gedeel, maar my enigste advies vir die wat na aanleiding daarvan planne met hulle skoonma’s het…
Dis nie sommer net van aflaai nie…

Skoonma gaan hou vakansie

Die sekuriteit kom reguit na my toe.
“The old lady has a firearm with her.” Hy fluister half, en hy lyk half kwaad. Ek het van kleins af ‘n vrees vir kwaai sekuriteitsmense.
Kort op sy hakke kom skoonma. In haar hand het sy ‘n kamerasakkie – en in die kamerasakkie haar pistool. Die een waarmee sy eendag die mol in die tuin probeer verjaag het en die huisbediende amper ‘n hartaanval gegee het – maar dis ‘n storie vir ‘n ander dag. Asof dit nie genoeg is nie, is daar een of twee los patrone.
Die lughawepersoneel het dringende dinge om te doen.
Vir nou moet skoonma op die vliegtuig kom. Die luidsprekers sê ook so: “This is the last boarding call for passenger Wessels, still delaying flight 1007 to Johannesburg. Passenger Wessels, you must board now please. Non boarding will result in offload.”
“Ek moet nou vlieg,” reken skoonma. “Sorteer jy hierdie ding uit.”
Ek staan verstom. In hierdie hele sage was die prentjie wat ek in my kop gehad het dat ek die rol van taxi-bestuurder en portier sou vertolk. Maklik. Laai skoonma af, dra haar tasse tot by die vertreksaal, soengroet haar en waai vir haar saam met die kinders terwyl sy aan boord gaan. Nou is ek oppad om te verklaar dat skoonma ‘n eerlike en gedienstige landsburger is. Nogal iets waaroor ek self gereeld twyfel. Ek is omring deur veiligheidspersoneel. Van taxibestuurder tot medeverdagte. Ek weet nie hoe ek dit reggekry het nie. Maar mens weet mos. Met ‘n mens se skoonma is enige iets moontlik.
Terwyl die vlug opstyg teken ek vrywaringsvorms, vul papiere in en eindig met ‘n vuurwapen wat tot skoonma se herkoms in veilige bewaring opgesluit moet word. In die hitte van die lughawegebou martelstap ek terug na Arné en die kinders.
“Ouma vlieg weg,” reken Benno. Die trane is skielik vlak in sy oë. “Ek verlang na ouma. Ouma moenie weggaan nie.”
Op vlug 1007 skink skoonma seer sekerlik ‘n drankie.
En op Bloemfontein lughawe staan ek met haar rewolwer in my hand. Ek kyk na my seuntjie, dan na die kamerasakkie waarin sy die rewolwer kamoefleer.
“Ek ook seuntjie…ek ook.”
En saam stap ons weg. Ons gaan skoonma mis. Sy is ‘n droom ouma. En ‘n ware karakter. G’n wonder die Gauteng familie het reeds gebel nie. Hulle sien uit na haar kuiertjie.
Daar het seker lanklaas avonture op hulle drempel plaasgevind. Maar avontuur is oppad.
In die vorm van “passenger Wessels”.

Oor die paastyd

Die storie het wyd geloop. Soos stories mos maar doen. En later het niemand meer geweet wat die waarheid was nie. Nie eers die mense wat naaste aan die storie geleef het nie. Want saam met die veroudering het die verbeelding dikwels parte gespeel. Mens kan uiteindelik nie meer tussen droom en werklikheid onderskei nie.
Maar vir haar het dit saak gemaak.
Sy het alles probeer onthou. Nie omdat sy nie kon vergeef nie. Maar omdat dit haar van menswees geleer het.
Want, na alles, dit was háár kind.
Sy het onthou wat ‘n weerlose baba hy was. En daarna, die harde werk saam met sy pa. Hy was goed met sy hande. ‘n Natuurlike aanleg. Iets wat later alles soveel erger sou maak.
En sy glimlag.
Veral vir ander mense. Hy was soms sku, soos kinders maar is. Maar merendeels was daar die glimlag. ‘n Hemelse glimlag. Snaaks, jare later was dit die glimlag wat nie wou wyk nie. Selfs nadat hy weg is, het die glimlag in die aand na haar teruggekeer. Asof hy wou hê dit moet vir altyd daar wees.
Sy het dikwels gewonder hoekom die storie haar pad moes kruis. Sy het immers nie daarvoor gevra nie. Soos wat niemand vir uitsonderlike stories vra nie, want uitsonderlike stories verg uitsonderlike mense. Ronde karakters, so noem hulle dit in die letterkunde. En bo-en-behalwe die karakters is daar die uitdagings. Dinge waarvoor ander mense nie kans sien nie.
Gelukkig het hy darem sy vriende gehad. ‘n Uitsonderlike spul. Uiteenlopend nogal, maar deurlopend by hom. Sy het hom dikwels gewaarsku oor vriendskappe. Want aan jou vriende sal jy geken word het die ou mense gewaarsku. En hulle was reg. Vriende vorm mens. Hulle bou jou. Hulle verraai jou selfs. Hulle is ook mos maar mense.
En wat in haar herinnering gebly het was hoe sy regstaanhande gebloei het toe hulle hom aan die kruis vasgeslaan het. Die spykers deur die sagte vleis. Die hartseer van sy dors. Die wete dat hy deur verskriklike pyn gaan.
En terwyl sy daar staan het sy onthou hoe hy eendag met ‘n blom na haar gekom het.
Dis vir jou, Mamma.
En sy het ‘n laaste keer na die kruis gekyk. En geweet wat die boodskap was wat nooit sou vergaan nie:
Dis vir jou!
En dit is wat van jou so ‘n uitsonderlike karakter in ‘n besonderse storie maak.

Kersfeeswense

Hierdie kersseisoen het ek ‘n paar wense. Wense wat ek graag in die kerskous van my lewe wil plaas. Wense vir elkeen wat hierdie artikel lees. So hier gaan ek…
Mag die herberg van die lewe altyd vir jou oopstaan,
Waar jy ookal poog om heen te gaan
En as die stal dan al is wat vir jou gebied word,
Weet dat jy eintlik, juis dan, niks skort.

Mag die vrese en die angste wat jy het
Verdwyn soos die van die vrou van Nasaret
Want ja, onthou, sy was ook ma van ‘n onbeplande kind
Maar die Here was haar deurentyd net goedgesind

Mag jy elke dag net wonderwerke verwag
En die lewe elke dag tegemoet gaan met ‘n glimlag
Want die seuntjie in ‘n krip gebore
Was toe allermins verlore

So wat ook al jou drome en jou ideale
En al misluk jy in die toekoms menigmale
Weet net dat êrens teen die donker kruis
Het bloed gevloei wat nou deur jou kan bruis

En vir die groot pyn van elke liewe sonde
Was daar genesing deur daardie kind se wonde
So gaan heen, geniet elke liewe dag, dit is al wat hy vra
Dis nie nodig om jou eie kruis te dra.

Onthou dan ook met die oopmaak van elke liewe geskenk
Dat ons die vreugde van die Betlehem kind gedenk
En onthou die woorde van God se seun, sy aardse brief:
Ek hou jou vas my kind. Ek het jou lief!

Mag God se vrede oor hierdie vakansieseisoen by elkeen van julle wees. En mag die liefde van die seun aan die kruis steeds uitstaan as die grootste geskenk wat ons nog ooit ontvang het.
Geseënde Kersfees.

Die wonder van vakansies

Dis nou vakansie. Nou kan ons almal saam jaag see toe, sodat ons moeg daar kan kom. Dan pak ons vyftig weke se stres weg en besweer dit met twee weke se rus. Om dan weer sogenaamd uitgerus terug te jaag huis toe.
En ons glo dit.
Ons jaarlikse uittog see toe om te gaan verbrand in die son, soutwater in te sluk en in groot winkelsentrums te verdwaal is eintlik verstommend snaaks. Dit sluit nie in die sand wat in die motors ingevoet word, warm teer parkeerareas onder kaal kindervoete en pogings om sambrele in die wind regop te hou nie. Vergeet ook nie die gevegte van die kinders op die agterste sitplekke wat mekaar vir nog twee ure gaan irriteer nie. Al hierdie gekkernye wat ons aan onsself opdis as lekkernye!
Wat besiel ons?
Miskien is dit tog die moeite werd. Daar is immers die sloffie-stop by die ultra city se coffeeshop. Daar is die wete dat ons selfone afgeskakel kan word, en dat ons, soos kinders en met die kinders, weer met sand en water kan speel, sodat ons net weer onsself kan vind – sonder e-pos of inbokse. Daar is die lekker van braaivleisreuke in die aand wanneer die son oor die water sak. Daar is die soektog na skulpe saam met die kinders. Die rustelose rustigheid van brekende branders.
Voordat alles weer verby is, en ons terugjaag met twee bottels water in die kattebak vir die huisbediende. Deur tolhekke en spitsverkeer. Gereed vir nog ‘n seisoen by die werk…
Reg of verkeerd, dit lyk my ons het almal ons vakansies nodig…
Maar ons het nie nodig om soos cowboys en crooks te ry daarheen of daarvandaan nie. Maak seker dat jy hierdie jaar die rit net soveel geniet soos die bestemming. Sien weer die mooi dinge langs die pad. Waai vir die jaende massas wat verbystorm, om maar net weer by die volgende vulstasie agter te raak.
Want die vakansie begin reeds as jy in jou motor klim, en eindig eers wanneer jy tuis aanland…
Dit is behalwe vir die herinneringe wat altyd in jou hart sal woon, selfs wanneer jou kinders se kinders op die agtersitplek baklei…
En omdat ons kan kies wat ons wil onthou is die herinneringe soms die mooiste deel van die vakansie. Bewaar dit mooi.
Ry veilig.

Die wonder van Briewe

Ek wonder hoeveel mense geniet nog briewe. Om na die poskantoor te gaan en ‘n brief te ontvang is seker een van die lekkerste dinge. Nou praat ek nie van daardie vensterkoeverte wat jou herinner om jou kredietkaart te betaal nie. Ek praat van ‘n “properse” brief van ‘n vriend of familielid wat net gesels.
Dis anders as e-pos. Daar is immers die reuk van die skrywer wat nog aan die skryfblokblaadjies kleef. Die handskrif wat sê dis persoonlik en vol karakter, en meer nog, die tasbaarheid. Dis nie saam met 50 ander briewe op ‘n skerm in die middel van ‘n besige dag nie.
Deesdae is selfs kerskaartjies digitaal. En mens stuur dit sommer aan 100 mense gelyk. Ag nee wat mense. Ons is mos nie intekenaars op mekaar se lewe nie. Ons is mense. En nou wil ek ‘n beroep doen vir hierdie jaar. Stuur weer briewe, of kerskaartjies (met gedrukte foto’s van die gesin), geskryf in handskrifte en met die wete jy neem tyd om net aan die persoon wat dit gaan ontvang te dink. Dis nie net wonderlik vir die persoon aan die ander kant van die koevert nie – dis ook wonderlik vir jou siel. Want dit stop die gejaag en massamaking van mense.
Ek het nog briewe wat ma vir my gestuur het toe ek in die weermag was. Briewe van my broers en suster toe ek weg van die huis was, en dan die enkele briewe wat pa gehou het toe ons vir hom geskryf het terwyl hy oorsee was. Die beste waarskynlik die briewe wat ek en Boetie Frans geskryf het wat altwee begin met: “Dit gaan goed. Lutje is baie stout.” En dan die eerlikste een van almal, Sus Lutje se brief wat dan open: “Ek is baie stout.” Ek kan net dink hoe pa dit moes geniet het. Lutje was so in graad 2 rond, kon skaars skryf en was sekerlik onder die invloed van een van die broers.
Maar dis wat briewe so wonderlik maak.
Die eerlikheid daarvan. En die wete dat dit jare later nog pret verskaf. Anders as e-posse wat saam met hardeskywe en digitale ontwikkeling vergaan. Hoe grafies en mooi ook al.
Want ‘n mens kan nie die mens agter ‘n boodskap wegneem nie.
Stuur gerus vandag ‘n brief.