Boerdery in ‘n huis is ‘n anderster soort ding. Tot sover werk dit nie vir my nie, maar ek is mos die persoon met die minste stemreg in my huis. My rol is broodwinner en nie stemgeregtigde nie. Dit het al ‘n paar jaar gelede met Benno en die paddavisse begin. Elke jaar as dit reën “verskyn” die paddavisse in ons visdam, en die plotboerdery brei uit. Hier reken ek nie eers Skoonma en haar katte in nie – en vergeet nie van Rosie, die wit konyn, wat in Skoonma se badkamer loseer het nie. Dankie tog, die honde bly nog buite. Mens moet darem iewers jou voet neersit.
Met Benno se verjaardag het ek ‘n oomblik se breinstilstand tydens die aankoop van die geskenk. Tog, op die boks lyk ‘n mierkolonie wat jy soos ‘n akwarium aanhou, nie na ‘n slegte idee nie. Totdat ek die spul begin aanmekaarsit en reeds met die “eenvoudige” stap-vir-stap instruksies dinge verkeerd verstaan en die plakker plak wat die hele kolonie isoleer van mense-aangesig. Uitieindelik, met die hulp van Broer Frans is die kontrêpsie gebou, en is dit tyd vir die volgende stap. Miere vang. Die instruksies noem dat jy ‘n klompie miere by een miernes moet vang, met ‘n lepel nogal. Hulle gee so ‘n klein plastiekbotteljie saam waar die gevangenis gestoor word totdat hulle na die nuwe “binneshuise-kolonie” oorgeplaas word.
Elke keer as ons gelukkig is om een mier te vang, en ons maak die botteltjie oop, spring die huidige gevangene uit. Ek voel soos Sisyphus. Die ou wat rotse teen die berg oprol, en dan rol hulle weer af – ‘n eindelose gerollery van klippe, of, in my geval, gelollery van miere. Op die einde het ons drie miere – alles behalwe ‘n kolonie. Gelukkig verloor Benno ook belang. Net tot die volgende boerdery-insig ons uit ‘n totaal onverwagte oord tref!
Rona Swart is baie slim. Sommer ‘n reuse spul onderskeidings gekry. Nou wat haar besiel het om vir Benno te vertel dat hy R500 vir brulpaddas kan kry weet nugter. Dalk het sy een aand te veel studeer, dalk het sy haar kop gestamp toe sy uit hulle motor klim terwyl hulle oppad was van hulle vakansie in die Kaap, en gou kom inloer. Terwyl sy salig saam met haar gesin hulle reis voortsit bars die herrie los in die huis. Skoonma en Benno is aanmekaar. Skoonma sien nie kans dat haar bad ‘n brulpaddatelery moet word nie, en Benno is bereid om haar vyf rand van elke R500 te gee wat hy gaan invorder. Anienie is reeds buite-toe om groter paddavisse te gaan soek. ‘n Nuwe era het begin.
Die brulpadda era...
Ek glip maar saggies by die deur uit werk toe sodat Skoonma en Arné die “grondhervorming” of “badhervorming” uitsorteer.
Soms is broodwinner wees nie so sleg nie.
Sunday, April 10, 2011
Wanneer kinders planne maak...
Met die afgelope langnaweek eindig ons weer op Bethlehem by my sussie-Die kinders kan nie wag om by hulle tannie Lut se plaaspartytjieplek “Horses 4 Joy” te kom nie. Ten spyte van die feit dat dit die ou vleiskamer is wat met perdeplakkate en allerhande perdestal-gereedskap opgemaak is, en al word daar nie eers altyd perdgery nie, het Tannie Lut daarin geslaag om hulle te oortuig dat dit die prettigste plek onder die son is.
Hierdie rondte eindig die twee niggies toe saam met hulle tannie, en hulle wil perdry. Tannie Lut word toe hoofgetuie van die volgende gesprek. Anienie, my dogter, en haar niggie Annerie is albei perdgek. En dit is Anienie wat die saak vir die aanklaer teen haar ouers sommer driftig opneem. “Ek gaan my pa forseer om vir my ‘n perd te koop!” Dit is net hier waar die gesprek vir Tannie Lut te interessant raak om nie betrokke te raak nie: “En Anienie, hoe gaan jy dit regkry?”
Teen hierdie tyd val Annerie ook met die versugting van ‘n dogtertjie wat ‘n perd wil hê in: “Met moeite!” Tog, Anienie laat haar nie afsit nie: “Nee, met ‘n cute en innocent gesiggie.” En dan vertel sy ook sommer hoe mens jou pa eintlik moet benader: “Jy begin deur te vra vir ‘n olifant. Jou pa sal dit mos nie kan doen nie. Dan vra jy ‘n renoster. Hy gaan dit weer nie kan doen nie. En so hou jy dan aan. Dan, eendag, vra jy vir ‘n perd. Jou pa het teen daardie tyd al soveel keer nee gesê dat hy eenvoudig moet ja sê.”
Nou tussen al die wyshede deur het hulle heerlik gekuier, perdgery, perde geroskam, en sommer heerlike ure saam met hulle tannie verwyl. Die volgende dag was dit weer kuiertyd saam met hulle tannnie. En oppad terug is dit Anienie wat weer praat oor iets waaroor sy skynbaar ‘n hele rukkie gewonder het:
“Tannie Lut...” ‘n Klein stemmetjie van agter uit die motor.
“Ja, Anienie?”
“Tannie Lut, ek weet dis ‘n lelike vraag, maar wie gaan die sleutel vir Horses 4 Joy kry as jy eendag doodgaan?
Tannie Lut kon haar lag skaars hou. Maar ja, sy het ‘n weldeurdagte antwoord gegee. En Anienie het die gesprek afgesluit: “Dis nie dat ek wil hê dat tannie moet doodgaan nie. Dis net dat ek gewonder het.”
En tannie Lut het wys geantwoord: “Toemaar, Anienie, ek beplan nie om nou al dood te gaan nie, ek het nog te veel lekker dinge om te doen.”
Soos om te luister na die gesprekke van dogtertjies wat weet hoe om met hulle pa’s te werk, en die wonderwêreld van perde waardeer.
Want, Tannie Lut was ook een van hulle!
Hierdie rondte eindig die twee niggies toe saam met hulle tannie, en hulle wil perdry. Tannie Lut word toe hoofgetuie van die volgende gesprek. Anienie, my dogter, en haar niggie Annerie is albei perdgek. En dit is Anienie wat die saak vir die aanklaer teen haar ouers sommer driftig opneem. “Ek gaan my pa forseer om vir my ‘n perd te koop!” Dit is net hier waar die gesprek vir Tannie Lut te interessant raak om nie betrokke te raak nie: “En Anienie, hoe gaan jy dit regkry?”
Teen hierdie tyd val Annerie ook met die versugting van ‘n dogtertjie wat ‘n perd wil hê in: “Met moeite!” Tog, Anienie laat haar nie afsit nie: “Nee, met ‘n cute en innocent gesiggie.” En dan vertel sy ook sommer hoe mens jou pa eintlik moet benader: “Jy begin deur te vra vir ‘n olifant. Jou pa sal dit mos nie kan doen nie. Dan vra jy ‘n renoster. Hy gaan dit weer nie kan doen nie. En so hou jy dan aan. Dan, eendag, vra jy vir ‘n perd. Jou pa het teen daardie tyd al soveel keer nee gesê dat hy eenvoudig moet ja sê.”
Nou tussen al die wyshede deur het hulle heerlik gekuier, perdgery, perde geroskam, en sommer heerlike ure saam met hulle tannie verwyl. Die volgende dag was dit weer kuiertyd saam met hulle tannnie. En oppad terug is dit Anienie wat weer praat oor iets waaroor sy skynbaar ‘n hele rukkie gewonder het:
“Tannie Lut...” ‘n Klein stemmetjie van agter uit die motor.
“Ja, Anienie?”
“Tannie Lut, ek weet dis ‘n lelike vraag, maar wie gaan die sleutel vir Horses 4 Joy kry as jy eendag doodgaan?
Tannie Lut kon haar lag skaars hou. Maar ja, sy het ‘n weldeurdagte antwoord gegee. En Anienie het die gesprek afgesluit: “Dis nie dat ek wil hê dat tannie moet doodgaan nie. Dis net dat ek gewonder het.”
En tannie Lut het wys geantwoord: “Toemaar, Anienie, ek beplan nie om nou al dood te gaan nie, ek het nog te veel lekker dinge om te doen.”
Soos om te luister na die gesprekke van dogtertjies wat weet hoe om met hulle pa’s te werk, en die wonderwêreld van perde waardeer.
Want, Tannie Lut was ook een van hulle!
Om te reis met 'n vol kattebak
Dit was kort nadat ek ‘n aanbieding vir ‘n groep dames gedoen het dat sy my genader het. “Ek het so ‘n paar idees vir foto’s wat jy kan neem.” Sy het verduidelik wat sy in gedagte gehad het. ‘n Huis waar na Vigsleiers omgesien word, ‘n boom vol strikkies vir elkeen wat daar gesterf het. Dan was daar die arm man wat langs die pad gestaan het, en die tuinman. Soos wat sy verduidelik het was die prentjies reeds helder voor my.
‘n Week of twee later kom die e-pos. En sommer so, terloops, sal ek uitvind dat sy die dogter is van die regter wat in beheer was van Nelson Mandela se hoogverraadsaak. Haar man weer, op sy beurt, was regter Harmse van die Harmse kommissie. En die stories stroom eenvoudig terwyl ons ry. Latere ontmoetings met Nelson Mandela, die plakboek wat sy aan hom oorhandig het met al die artikels oor die verhoor. Dis asof Suid-Afrika se geskiedenis net eenvoudig lewendig word wanneer Irene Harmse daaroor praat.
Die sentrum waar Vigsleiers behandeling ontvang is slegs ‘n paar kilometer buitekant Bloemfontein. Irene ry moeiteloos tussen die slaggate en klippe deur. “Ek het op ‘n plaas grootgeword. Moenie kommer oor die pad nie.” Toe ons voor die huis stop haal sy voorraad uit die kattebak. Noodsaaklikhede vir die mense wat swaarkry. Dit word afgelaai sonder seremonie. Asof dit maar is soos dit moet wees. Na ‘n gesprek met die tydelike bestuurder van die sentrum stap ons deur die huis. ‘n Spastiese meisie in ‘n rolstoel lag onbedaarlik toe sy Irene herken. Die vadoek op haar skoot is papnat van die straal speeksel wat sy konstant kwyl. “Dankbaar vir ‘n heenkome. Haar ouers het geen geld gehad nie, haar uitgehuur vir haar lyf.” Ek verstaan nie. Hoe kan mense so iets doen? Aan hulle eie kind? “As jy nie geld het nie, dan doen jy enige iets om te oorleef.”
Ten spyte van die feit dat die Dood voortdurend in die huis hang, speel kinders vrolik buite. Buite getuig rooi strikkies aan die boom van elkeen wat al hier gesterf het. Sommige sonder identiteit of familie, ander weer sonder hoop.
Die uitstappie verander in ‘n reis na mens se eie wese. Daar is dinge wat nie met ‘n kamera of ‘n storie vasgevang kan word nie. Dinge wat mens seer en dankbaar laat voel. Dinge wat jou lewe verander sonder dat jy alles kan begryp.
En soms, net soms, verander mens se lewe, terwyl jy saam met ‘n gids foto’s soek in plekke waar ander swaarkry en jy wonder oor ‘n leë kattebak, en of jy nie dalk net soms iets moet inlaai vir iemand anders nie...
‘n Week of twee later kom die e-pos. En sommer so, terloops, sal ek uitvind dat sy die dogter is van die regter wat in beheer was van Nelson Mandela se hoogverraadsaak. Haar man weer, op sy beurt, was regter Harmse van die Harmse kommissie. En die stories stroom eenvoudig terwyl ons ry. Latere ontmoetings met Nelson Mandela, die plakboek wat sy aan hom oorhandig het met al die artikels oor die verhoor. Dis asof Suid-Afrika se geskiedenis net eenvoudig lewendig word wanneer Irene Harmse daaroor praat.
Die sentrum waar Vigsleiers behandeling ontvang is slegs ‘n paar kilometer buitekant Bloemfontein. Irene ry moeiteloos tussen die slaggate en klippe deur. “Ek het op ‘n plaas grootgeword. Moenie kommer oor die pad nie.” Toe ons voor die huis stop haal sy voorraad uit die kattebak. Noodsaaklikhede vir die mense wat swaarkry. Dit word afgelaai sonder seremonie. Asof dit maar is soos dit moet wees. Na ‘n gesprek met die tydelike bestuurder van die sentrum stap ons deur die huis. ‘n Spastiese meisie in ‘n rolstoel lag onbedaarlik toe sy Irene herken. Die vadoek op haar skoot is papnat van die straal speeksel wat sy konstant kwyl. “Dankbaar vir ‘n heenkome. Haar ouers het geen geld gehad nie, haar uitgehuur vir haar lyf.” Ek verstaan nie. Hoe kan mense so iets doen? Aan hulle eie kind? “As jy nie geld het nie, dan doen jy enige iets om te oorleef.”
Ten spyte van die feit dat die Dood voortdurend in die huis hang, speel kinders vrolik buite. Buite getuig rooi strikkies aan die boom van elkeen wat al hier gesterf het. Sommige sonder identiteit of familie, ander weer sonder hoop.
Die uitstappie verander in ‘n reis na mens se eie wese. Daar is dinge wat nie met ‘n kamera of ‘n storie vasgevang kan word nie. Dinge wat mens seer en dankbaar laat voel. Dinge wat jou lewe verander sonder dat jy alles kan begryp.
En soms, net soms, verander mens se lewe, terwyl jy saam met ‘n gids foto’s soek in plekke waar ander swaarkry en jy wonder oor ‘n leë kattebak, en of jy nie dalk net soms iets moet inlaai vir iemand anders nie...
Subscribe to:
Posts (Atom)